Hér er mynd af björkinni sem við felldum um daginn, mynd sem ég ætlaði að nota í blogg fyrir nokkrum dögum þar sem ég sagði frá þeim atburði eins og það væri atburður ársins í Örebrosýslu. Þegar tré er í þessari stellingu er það mjög

áþreifanlegt að ekki verður aftur snúið. Eins og ég sagði um daginn fellur svona tré niður með miklum þunga, dúar aðeins og hreifist síðan ekki meir. Tvær nýjar myndir fylgja hér á eftir.
GB

Að sjá hana svona sýndi bara hvers konar risabjörk þetta var.

Ekki get ég neitað því að spurningin kom upp, var þetta nauðsynlegt? Ef hún hefði fallið á húsið hefði hefði komið upp önnur spurning; af hverju felldum við hana ekki áður en svona fór?

Þannig leit hún út í vestan vindi í gær, drottning allra Sólvallatrjáa. Nú liggur hún á jörðinni í tveimur haugum. Annar haugurinn eru stokkar í eldivið en hinn haugurinn er greinasafnið. En hún var lasin björkin okkar og allir sem tjáðu sig um málið voru sammála um að það væri hætta búin af henni.

Hér eftir fylgja nokkrar af mörgum myndum sem Valdís tók þegar þetta áberandi og fallega tré var fellt í dag.

Fyrir fjölda ára var söguð grein af björkinni vegna þess að það lágu áður loftlínur fram hjá henni og greinarnar voru komnar of nálægt línunum. Þessi grein var trúlega söguð af á röngum árstíma og þá fer illa. Það myndast fúi. Ég stakk tommustokk inn í holuna sem gegnum árin myndaðist vegna þess að vatn rann alltaf inn í gegnum sárið. Tommustokkurinn gekk 50 sm inn í tréð og á endann kom mold sem hafði myndast þarna inni.

Þetta hefur væntanlega valdið meiri fúa en við vitum ennþá. Það kemur betur í ljós þegar stokkarnir verða brytjaðir í hæfilegar eldiviðarlengdir.

Um meter frá jörð þar sem björkin var söguð var hún 90 sm í þvermál þar sem hún var breiðust. Svona tré er ekki fellt hvernig sem er og síst ef það stendur nálægt byggingum sem þetta tré gerði. Hún hefði fallið á húsið ef hún hefði fallið í vestanátt. Þar að auki nægja ekki venjulegar keðjusagir og það var ekkert um annað að ræða en að fá fagmann í verkið. Það annaðist hann Arnold bóndi sem er annar frá vinstri á myndinni.

Þriðji maðurinn er hann Jónas nágranni okkar og mikill heiðursmaður, sonur Arnolds. Kona Jónasar er Lena sem oft gengur framhjá Sólvöllum og vinkar eða heilsar. Maðurinn lengst til hægri er svo hann Krister, fagmaðurinn frá Hardemó sem hefur að atvinnu að fella tré við erfiðar aðstæður. Heima hjá Jónasi þurfti líka að fella tvær bjarkir sem voru orðin ógnandi fyrir húsið hans. Fyrst voru þær bjarkir felldar og síðan kom að okkar björk. Allir hjálpuðust að á báðum stöðum og að lokum bauð Valdís upp á kaffi með smurðu brauði og einni virkilegri Hnallþóru. Fjölskylda Jónasar kom öll og það var sérstaklega gaman því að börnin Jónasar og Lenu eru fjögurra og sex ára og þeim fannst gaman að koma inn já þessu fólki sem talar undarlega. Svo fannst þeim tertan rosalega góð.

Þarna er Krister búinn að saga þetta hefðbundna v sem ræður miklu um það í hvaða átt tréð fellur. Ég bíð í stiganum eftir að Jónas komi með vírinn frá spilinu á vagninum hans Arnolds. Vírinn var svo settur utan um tréð eins hátt og ég náði og svo var Arnold tilbúinn að draga í þegar Krister gaf nonum merki.

Ljósmyndari allra myndanna er Valdís, enda sést hún ekki á neinni mynd sem viðkemur þessari aðgerð.

Þannig leit hún út þegar hún var lögst. Hún reyndist vera um 18 metra há sem er ekki mikið af gamalli björk að  vera en krónan var 14 metra breið.

Vegurinn var lokaður um stund en það kom ekki að sök. Enginn bíll kom og við gátum lokið þessu við bæði húsin án þess að vera í vegi fyrir neinum. Það segir nokkuð um kyrrðina á Sólvöllum.

Hér byrjar Krister að búta björkina í lengdir sem kraninn hjá Arnold réð við.

Hér er ögn eftir að brytja og kljúfa. Keðjusögin okkar nær ekki í gegnum sverasta stofninn þó sagað sé frá öllum hliðum. Krister býðst til að hjálpa til með það þegar þar að kemur.

Viðargeymslan er þarna á bakvið staflann og kemur ekki til með að taka allan viðinn en við höfum fleiri króka til að raða í þegar þar að kemur. Þessi viður verður ekki reglulega góður til brennslu fyrr en sumarið 2009.

Um meters hár stubbur stendur eftir. Það var of mikið að saga við jörð. Það eru nokkurs konar ofvextir utan á stubbnum sem menn nota gjarnan í renndar skálar svo eitthvað sé nefnt.

Þessir ofvextir verða flegnir af við tækifæri en hvað verður svo gert við stubbinn er ekki ákveðið ennþá.

Hér um daginn talaði ég um að við ættum mikið eftir að sjá af Norður-Svíþjóð og gaf einhver dæmi um fjarlægðir í því sambandi. Svo hélt ég norður á bóginn í bloggum mínum en staldraði lengi við á Siljansvæðinu í Dölunum. Að vera kominn þangað frá Örebro er bara að vera rétt lagður af stað. Vinnufélagi minn og vinur, Kjell, hefur oft verið lengst þarna norðurfrá og þá er ég að tala um 600 til 800 km norðan við Örebro og í sumum tilfellum enn lengra. Eitt sinn sem oftar fékk ég sms frá honum þegar hann var með barnabarni sínu að veiða í einni Norðurlandsánna. Barnabarnið, þá tólf ára strákur, stóð við ána með stöngina en Kjell sat álengdar og virti hann fyrir sér þar sem hann stóð við lygna, bugðótta ána í órofa kyrrð. Kjell varð svo frá sér numinn af augnablikinu að hann sendi mér sms og reyndi að segja frá því sem hann upplifði. Honum er mikið til listar lagt og í stuttu smsi tókst honum virkilega að koma hrifningu sinni á framfæri.

Eins og ég hef áður talað um höfum við Valdís ótal sinnum talað um að skoða okkur um þarna norðurfrá. Svo þegar við vorum að ræða þetta hér um daginn kom í fréttum að kóngurinn vildi byggja þrjú sumarhús handa börnunum sínum á einhverjum frábærum stað þarna, og þá er ég að tala um mjög langt fyrir norðan. Og af hverju vill kóngurinn velja stað þar fyrir sumarhús? Jú, það hlýtur að vera vegna þess að það er mikið í umhverfið varið. Nú nefni ég Kjell rétt einu sinni enn. Ég hringdi í hann og talaði um þetta við hann. Kjell sagði að það væri svo fallegt þarna víða "að maður bara fer að gráta" eins og hann orðaði það. Örstuttu eftir þetta rak Valdís augun í fréttina um Stórelginn í dagblaði, hringdi í mig á Sólvelli til að segja mér frá þessu.

Þessi mynd er tekin af fjallinu Hvíti hatturinn (Vithatten) sem er 511 metra yfir hafinu. Hugmyndin er að byggja 45 metra háan elg þarna uppi og pallurinn og handriðið sem við sjáum á myndinni er sett inn á myndina og táknar útsýnispall efst á hornunum á elgnum sem þá verða 45 metrum ofar. Í elgnum eiga svo að vera veitingahús, tónleikasalur, ráðstefnusalir og bara allt mögulegt. Upp í elginn á að fara með lyftu sem byggja á innan í risafuru sem byggja á úr límtré. Þegar upp er komi á svo að ganga inn um kjaftinn á elgnum og er þá hægt að ganga inn í öll þau rými sem finnast þarna uppi og efst uppi er sem sagt útsýnispallurin.

Aðal hugmyndafræðingurinn að þessu fór í þyrlu upp í 45 m hæð yfir Hvíta hattinum til að kanna útsýnið og segir að sem dæmi um það sem sést frá hinni ímynduðu krónu sé: nokkrir kirkjuturnar, fjallahringurinn, hafið, bærinn, skógurinn, vatnið, áin, mýrin, já, listinn gæti verið hversu langur sem helst, segir hann. Meira segja kirkjuturn í bænum Skellefteå sést í kíki þaðan, en sá bær er í 85 km fjarlægð frá Hvíta hattinum. Útsýnið á myndinni er ekki ólíkt því sem sést frá því sem heitir Grönklitt sem liggur 10 til 15 km norðan við bæinn Orsa í Dölunum (og þá er ég aftur kominn í Dalina). Um Orsa þarf ég að blogga síðar. Allt þetta tal um elginn kemur til vegna þess að ég fann nokkrar myndir á netinu tengdar efninu. Þessar myndir eru dæmi um þau landssvæði sem við eigum eftir að kanna.

Nú er Valdís komin heim af kóræfingunni og þá læt ég staðar numið í kvöld, en Hvíta hattinn á ég eftir að blogga meira um þó að það sé ekki sérstaklega tengt Stórelgnum.
GB

Þegar ég var í skóla á Klaustri fór ég oft upp á Klaustursheiði, það tilheyrði þeim leikjum sem þar voru stundaðir, og þá sá ég yfir Skaftáreldahraun. Það var gaman að sjá yfir þetta hraun og sjá að það var svakalega stórt en ekkert meira með það svo að ég geti munað. Það var svo árið 2002 að ég fór upp á Klaustursheiði og gekk yfir að Hunkubökkum og heimsótti Hörð. Eftir kaffibolla hjá Herði skutlaði hann mér austur á Klaustur sem ég var þakklátur fyrir annars var ég ákveðinn í að ganga til baka ef þyrfti og þá líklega sömu leið.

En það var í þessari ferð sem ég sá Skaftáreldahraun, þessa ungu landmótun í allt öðru ljósi. Ég settist á þúfu þarna uppi og lét hugann reika. Ég reyndi að giska á hvað mikið langalang- væri til þeirra áa minna sem hefðu upplifað Skaftárelda og þá miklu landmótun sem þá átti sér stað. Ég sá fyrir mér að þetta var ótrúlega nærri. Í sumarblíðunni þarna uppi og mitt í hugleiðingum mínum varð ég alveg hugfanginn af tilverunni og fékk sterka löngun til að segja einhverjum frá því. Því sendi ég sms til hans Kjell vinnufélaga míns og sagði honum í nokkrum orðum frá því því útsýni sem ég hafði fyrir augum. Kjell er nefnilega áhugamaður um Ísland og hefur verið á suðvesturhorninu tvisvar sinnum. Snemma næsta dag fékk ég sms frá Kjell. Það var stutt og laggott: "Takk fyrir að ég fékk sofna aftur." Þá áttaði ég mig á því að þegar ég sendi smsið var klukkan hjá Kjell að ganga tólf að kvöldi. Það hugleiddi ég ekki í hrifningu minni klukkan að ganga tíu upp í Klaustursheiði, að Kjell  væri steinsofandi í rúminu sínu.

Nú þegar ég vara að skrifa þetta athugaði ég þetta með áana sem ég gat um áður, og komst að eftirfarandi: Langa-langa-langafi minn í móðurætt, Eyjólfur Þórarinsson, fæddist 1774 og var því átta ára þegar Skaftáreldar hófust. Kona hans og langa-langa-langamma mín, Anna Oddsdóttir, fæddist 1776 og var því 6 ára við upphaf eldanna. Í bloggum mínum undanfarið hef ég verið að tala um landmótun sem átti sér stað fyrir 360 miljónum ára en hér er það landmótun sem er nokkurra kynslóða gömul.

Svo er það þessi mynd sem greinilega er tekin að kvöldi til af lóðinni hjá Valgerði og Jónatan í Vestmannaeyjum og til hægri sést í nýja hraunið. Þar er landmótunin ennþá volg. Alla vega síðast þegar ég var upp á Eldfelli, þá varð ég aðeins volgur á rassinum eftir að hafa setið þar nokkra stund. Í það skiptið fann ég þó greinilegan mun að mér fannst hversu mikið lengur ég þurfti að sitja til að finna fyrir þessum yl frá iðrum jarðar.

Svo ein frásögn frá þessari ferð minni á Eldfell. Ég vildi fyrirfram fá næði til að sitja einn þarna uppi svo lengi sem ég vildi þegar þar að kæmi. Svo þegar upp var komið og ég hafði setið þar um stund, sá ég hvar löng halarófa fólks liðaðist upp bugðótta gönguleiðna. Einn maður gekk nokkurn spöl á undan hinum. Þegar þessi maður kom svo að lokum á móts við mig sagði hann: "Ert þú fjallavörður?" Ég svarað því játandi og svo töluðum við ekki meir. Síðan kom öll halarófan og fór framhjá mér og allir reyndu að láta sem þeir sæju mig ekki. Ég heyrði að maðurinn sem spurði var ekki íslendingur en hann talaði þó mjög góða íslensku. Allt hvarf þetta fólk svo norðaustur af Eldfellinu og ég hélt bara að þar væri einhver leið niður. En eftir all langan tíma kom þó halarófan til baka og ég spurði þá manninn sem hafði ávarpað mig hvaðan þetta fólk væri. Öll voru þau frakkar, einnig hann sem var leiðsögumaður. Að koma frá Frakklandi og upp á Eldfell í Vestmannaeyjum, það hlýtur að hafa verið að eins og að nálgast sköpun jarðar.
GB

Mig grunar að Valgerður dóttir mín og Jónatan standi þarna á jarðvegi sem er blandaður vikri sem kom upp úr Eldfelli fyrir minna en hálfum mannsaldri. Þau eru að vinna við viðhald hússins síns fáein hundruð metra frá hrauni og vikri sem við sjáum í bakgrunni og ruddist úr iðrum jarðar fyrir svo ótrúlega stuttu síðan. Það var merkilegur morgun að vakna þegar þessar hamfarir byrjuðu. Hún tengdamóðir mín hringdi snemma morguns þegar við bjuggum á Bjargi í Hrísey. Ég var þá rétt að vakna til að fara til vinnu og skildi strax að nú var eitthvað á seiði. Þegar ég svaraði í símann sagði hún umsvifalaust: "Kveiktu strax á útvarpinu, Vestmannaeyjar eru að klofna í tvennt." Ég er ekkert hissa á þessum viðbrögðum hennar. Eitthvað sem fólki fannst algerlega ómögulegt hafði átt sér stað. Ég mætti eins og margir aðrir einhverjum klukkutímanum of seint í vinnu þennan morgun
GB

Það er nú mál að ljúki bloggi mínu um Dalina sem hófst hér all nokkru neðar með frásögn af útsýnisturninum á Víðabliki, þeim sama og er sýndur öðru sinni hér á myndinni.

Í því bloggi talaði ég um ferð með Valgerði dóttur okkar, Jónatan tengdasyni og Kristni dóttursyni umhverfis vatnið Siljan. Þá talaði ég um að við hefðum um mitt sumar farið í skíðalyftu upp á hæð eina á leið okkar. Eftir það skoðaði ég myndir skildar þessu og kynnti mér staðinn betur. Þá komst ég að nokkru áhugaverðu. Þetta er heilt fjall, ekki hæð, 514 m hátt og hvergi gefur betra útsýni yfir Siljansvæðið og það sem jarðfræðilega kallast Siljanhringurinn. Við Valdís köllum það hins vegar Siljanhringinn þegar við ökum umhvergis vatnið Siljan. Nú fer ég að eiga mikið erindi upp í Dali til að kanna ýmsa hluti betur.

Svo eru hér nokkur kveðjuorð til Víðabliks. Á seinni hluta 19. aldar kom farandsali að nafni Ólafur að víðabliki. Hann settist þar niður til að hvíla sig og veitti auðvitað athygli hve frábærilega fallegt og stórbrotið útsýni var þarna. Hann hét því þá að ef hann eignaðist einhvern tíma peninga skyldi hann byggja sér heimili þarna og útsýnisturn á hæðinni þar fyrir ofan.

Ólafur hélt áfram ferð sinni og síðar eignaðist hann peninga. Árið 1897 kom hann til baka og hóf framkvæmdir. Turninn hafði nokkru áður teiknað 17 ára unglingur sem líka hét Ólafur og hann varð líka byggingarmeistarinn. Turninn var vígður með athöfn árið 1898. Þarna voru reistar fleiri byggingar og var staðurinn hugsaður sem sjúkra- og hvíldarheimili. Ekki naut farandsalinn Ólafur framkvæmdar sinnar lengi því hann lést árið 1899

Yfirgefum við hér með Dalina.
GB

Við getum gert tilraun. Látum renna nokkurra sentimetra djúpt vatn í eldhúsvaskinn, tökum til dæmis sykurmola eða vínber og látum hann detta úr til dæmis 40 sem hæð niður í vatnið. Það er ekki svo auðvelt með beru auganu einu að sjá hvað skeður, en það virðist sem sykurmolinn þrýsti vatninu fyrst til hliðar og myndi kringlótta holu sem síðan fyllist snöggt af vatni og endar á að mynda strýtu upp úr vatninu nákvæmlega þar sem molinn féll í það. Það eina sem hægt er að greina vel og með vissu er að þessi vatnsstrýta myndast og hverfur svo á smá broti úr sekúndu.

Þegar loftsteinn sem var um fjórir kílómetra í þvermál féll með ægihraða á Siljansvæðið skeði eitthvað svipað þessu Þó að jarðmassinn sé bæði harðari og seigari, gefur hægari hreyfingar og jafnar sig ekki út eins og vatnið gerði í tilrauninni. Eftir að berglögin þrýstust niður og út á við og barmarnir á 50 km breiðum gíg að endingu upp á við, enduðu ósköpin með því að bergmassinn seig til baka af krafti svo miklum að inn í miðju varð landið hærra, en á útjaðri gígsins varð landið lægra en umhverfið. Vötnin Siljan, Orsavatnið, Skattungen, Orevatnið og á austurjaðrinum það sem kallast Bodavötnin mynda hringlaga vatnasvæði á útjaðri gígsins. Á svæðinu innar í gígnum er landslagið hnjúkar og ásar með lægðardrögum á milli. Einmitt á þessu svæði er Boda og Styggfossinn sem um getur í bloggi fyrir fáeinum dögum og er hér lítið neðar og tengist þessu bloggi í dag. Það er hrein upplifun að ferðast um þetta svæði, bæði vegna þess að það er mjög fallegt, og þar að auki ef hugsað er til þessara miklu hamfara sem mótuðu það. Við sprenginguna sem varð við áreksturinn varð hitinn svo mikill að jarðskorpan kraumaði í 100 000 ár, í heil eitthundraðþúsund ár sem er mér algerlega óskiljanlegur tími. Aðrir kanski skilja en ekki ég. Þegar þetta átti sér stað var Siljansvæðið suður undir miðbaug.

Að lokum komst á jafnvægi og ísaldarjöklar skriðu fram og til baka á Siljansvæðinu eins og á öðrum norðlægum slóðum þar til fyrir um 10 000 árum. Skógar og annar gróður byrjuðu að fikra sig uppeftir Svíþjóð og dýralíf og mannfólk fylgdi í kjölfarið. Fólk uppgötvaði mikið kalk á Siljansvæðinu sem og víðar og þess vegna er til nokkuð sem kallast Dalhalla, afrækt kalknáma sem gerð hefur verið að útitónleikasvæði. Það var þar sem Valdís og kórinn hennar æfði fyrir tónleika ásamt mörgum öðrum kórum meðan ég kynnti mér landslag og náttúru Siljansvæðisins fyrir fáeinum árum. Ég ímynda mér, veit ekki, að Styggfossinn og áin hafi hreinsað burtu jökulleirinn og haldið ákveðnu svæði af  bergblokkum, stærri steinum og klöppum hreinum frá gróðri svo að við getum gengið þarna um í dag, skoðað og látið hugann reika.

Í upphafi láu kalklögin sem sjást á myndinni lárétt en við loftsteinsáreksturinn fór allt á tjá og tundur og þessi stóra blokk var í þessari stellingu þegar yfir lauk. Ekki veit ég hver maðurinn á myndinni er, en hann virðist áhugasamur. Ekki veit ég heldur hvað áin heitir sem rennur við fætur hans en fossinn sem er á næsta leiti heitir alla vega Styggfossinn.
GB

Þetta er friðfull mynd og ekkert sem gefur til kynna þær hamfarir sem mótuðu Siljansvæðið, en þessi staður, Dalhalla, er skammt norðan við vatnið Siljan. Gömul kalknáma sem gerð hefur verið að þessu notalega svæði til samkomuhalds á sumrin. Ef nafnið Dalhalla er skrifað í leitarforritið Google kemur jú upp einhver feikna fjöldi af fyrirsögnum og æði margar af þessum fyrirsögnum eru um tónleika Sigur Rósar í Dalhalla.

Alla jafna gengur fólk þarna niður en bæði sumrin sem við vorum þarna fékk ég að fara á bíl niður með fólk sem átti erfitt með gang í hallanum. Ekkert var sjálfsagðara og ég fékk merki til að hafa innan við framrúðuna meðan á tónleikunum stóð.
GB

Það er ekki leiðinlegt að sitja þarna á tónleikum á góðviðriskvöldi um Jónsmessuleytið.

Valdís hefur tvisvar sinnum verið á sviðinu þarna með kórnum sínum.

Hér er mynd af Siljanhringnum sem ég held að komi frá bandarísku geimvísindastofnunni og ég vona að þeir fyrirgefi mér að taka þessa mynd á bloggið mitt.

Hér má sjá Siljan stærst og neðst og líkist það svolítið dýri á þessari mynd, kannski ketti. Ofar til vinstri er Orsavatnið, ofar og lengra til hægri eru Skattungen og Orevatnið. Á hringnum til hægri eru minni vötn sem kölluð eru Bodavötnin en sjást vart á myndinni. Ég hef séð svarthvíta mynd af svæðinu og þár sást hringurinn enn greinilegar í landslaginu.

Bloggið í gær, það næsta hér fyrir neðan, fjallaði um útsýnisturninn á Víðabliki. Þegar ég kom niður úr þessari turnferð minni tyllti ég mér niður hjá þeim systrum, Valdísi og Binnu, og sagði frá upplifun minni. Þá fór maður við næsta borð að veita okkur athygli og byrjaði þar með spjall okkar á milli. Þegar ég talaði um hið víðfeðma útsýni úr turninum sagði hann frá því að þaðan sæist upp til Elvdalsins sem væri í 60 km fjarlægð til norðvesturs. Hann sagðist vita hvað hann talaði um því að konan hans, sú sem sat við hliðina á honum, væri þaðan, og hann væri vel kunnugur þar. Þá gerði ég mér meiri grein fyrir víðáttunni sem ég hafði litið augum, þessari iðjagrænu víðáttu sem er að stórum hluta klædd 20 metra djúpri gróðrarkápu, skóginum. Það er líka rétt að Elvdalurinn er í 60 km fjarlægð frá Víðabliki. Það hef ég athugað.

Hún kom frá Elvdalnum konan hans. Þar er töluð mállýska svo ólík sænsku að það er ómögulegt fyrir venjulegt sænskutalandi fólk að skilja hana. Elvdalurinn var um aldir afskekkt hérað, afgirt af afar víðáttumiklum djúpum skógum og veglaust frá umheiminum. Sum orð í Elvdalsmállýskunni eru mjög íslensk en það er samt ómögulegt fyrir íslending að skilja hana. Þessi orð koma fram á stangli og verða án samhengis. Þeir skrifa til dæmis "fara heim" alveg eins og á íslensku og íslenskir bókstafir sem ekki finnast í sænsku eru notaðir í elvdælsku. Elvdælingar kunna auðvitað sænsku líka í dag en ég hef heyrt elvdælskuna talaða og séð elvdælskan texta og skil ekkert fyrir utan orð og orð á stangli sem virðast íslensk.

Hér með er Víðabliks umfjöllunni lokið fyrir utan það að við þurfum að koma okkur þaðan. Með það fyrir augum vil ég fara aftur efst upp í Víðabliksturninn og horfa til norðausturs til smábæjarins Boda sem þar er í 30 km fjarlægð. Mitt á milli í beinni stefnu á Boda er bærinn Rättvik sem liggur við norðaustanvert Siljan. Rétt hjá Boda er fossinn Styggfossinn. Fyrir nokkrum árum fór ég með Valdísi og fleira kórfólk upp til Boda. Þetta kórfólk tók þátt í hljómleikum í djúpri kalknámu sem heitir Dalhalla og liggur nokkra kílómetra norðan við vatnið Siljan, mitt á milli Boda og Siljan. Einn og hálfan dag í hvort skipti fyrir tónleikana æfði þetta kórfólk í Dalhalla og þar sem það er best að ég haldi mig í hæfilegri fjarlægð frá kóræfingum, rannsakaði ég mjög vel umhverfið á stóru svæði kringum Boda.

Af ákveðnu tilefni var ég ákveðinn í að athuga vel svæðið kringum Styggfossinn. Þar er nefnilega hægt að skoða með eigin augum og þreifa á með berum höndum afleiðingar ólýsanlegra náttúruhamfara þegar gríðarlegur loftsteinn slóst inn í jörðina fyrir um 360 miljónum ára. Við þennan atburð endurmótaðist stórt svæði þar sem Siljan liggur á suðurmörkunum. Myndin hér fyrir neðan er frá Styggfossinum og sýnir þverhnýptan klett til

vinstri, en til hægri eru mjög há grenitré sem hylja annan klettavegg sem þar er einnig að finna. Það er nokkuð undarleg tilfinning að vera þarna, halla sér upp að kletti sem þessar löngu liðnu hamfarir brutu lausan frá berggrunninum, þeyttu til og frá eins og spýtubút og sem á öllum þessum miljónum ára hefur fundið sér það bjargfasta jafnvægi sem hann hefur í dag.

Það væri gaman að vera í góðu skapi seinna í vikunni og fjalla aðeins meira um þetta og það sem Valdís aðhafðist í Dalhalla meðan ég ók í rólegheitum um sveitirnar sem brotnuðu í spón fyrir 360 miljónum ára en urðu síðar að einum fegurstu sveitum í Svíþóð. Á morgun og miðvikudag verð ég í vinnu.
GB

Sumarið 1996 bjuggum við í Falun. Þá um vorið og sumarið fengum við nokkrar heimsóknir frá Íslandi og sú fyrsta var Páll bróðir og hún Únna mágkona mín. Únna átti stórafmæli í maí og í tilefni af því komu þau einmitt í þeim mánuði. Þau voru full snemma á ferðinni til að sjá það fegursta af sænska vorinu. Oft er það svo að við drögum að fara eitt og annað sem við ætlum að fara en förum það svo þegar við fáum heimsókn frá Íslandi. Svo var það þetta vor, að við létum verða af því að fara það sem við köllum Siljanhringinn. Við fórum upp frá Falun mót Rättvik sem það heitir og er við norðaustanvert vatnið Siljan og þaðan til Mora sem er við norðvestanvert vatnið. Skömmu áður en komið er til Mora er nokkuð sem heitir Nusnes og þar eru tálgaðir til hinir þekktu Dalahestar og þar getur að líta hóp fólks sem tálgar, pússar og málar. Í Mora er Hótel Gösta. Þar var á þessum tíma, og kannski enn í dag, hægt að kaupa hádegisverð á góðu verði og svo gekk maður í nánast ómældu magni af öllum mögulegum mat og borðaði eins og hægt var. Í ferðinni með Páli og Únnu bauð hún upp á matinn á Hótel Gösta í tilefni afmælisins. Eftir góða stund yfir hádegisverðinum héldum við af stað á ný og þá suður með Siljan og síðan austur með áleiðis til Falun. Þessi leið er afburða falleg norðan vatnsins. Sunnan vatnsins eru hins vegar víðáttumiklir barrskógar og ekki svo mikið annað að sjá ef ekki er brugðið af leið. En suðaustan vatnsins er afburða fallegt fjöllótt landbúnaðarhérað þar sem skiptast á víðáttumikil akurlönd og minni fjöll sem eru skógi vaxin upp á efsta topp.

Næst fórum við þetta með Valgerði dóttur okkar, Jónatan tengdasyni og Kristni dóttursyni. Auðvitað höfðum við viðkomu á Hótel Gösta. Síðan brugðum við af leið sunnan vatnsins og fórum í skíðalyftu, um mitt sumarið, upp á hæð eina þar sem bæði var útsýni og veitingastaður. Minnir mig þó að útsýnið hafi verið best úr sjálfri lyftunni.

Þriðju ferðina kringum Siljan fórum við svo með Binnu systur Valdísar. Auðvitað var matur á Hótel Gösta en síðan ókum við sleitulaust leiðina frá Mora, suður fyrir Siljan og austur með að vanda. Þegar við komum að Siljan suðaustanverðu tókum við eftir skilti sem á stóð Vidablick sem við auðvitað köllum hér eftir Víðablik. Við ókum nú veginn móti Víðabliki og hann endaði við hús og turnbyggingu efst á skógi vöxnum kolli sem er 352 m yfir sjávarmáli. Ekki mundi íslenska hálendið fölna mikið yfir þessum fáu metrum, en þegar það er lang hæsti toppurinn á stóru svæði verður útsýnið þaðan víðáttumikið. Svo var það þetta með turninn sem þar stóð.

Ég brá mér inn í afgreiðslu í lítilli búð og veitingastofu sem þarna er og spurði hvort ég gæti fengið að fara upp í turninn og það var svo velkomið. Mér var sagt að turninn stæði þarna til þess að nota hann. 28 metra hár er hann og það er verulega á fótinn að skrúfa sig upp allar þær tröppur sem þar er að finna. Þær systur, Valdís og Binna, völdu að sitja í sólinni meðan ég fór upp. Móður og með hraðann púls kom ég upp að lokum. Þegar ég leit í kringum mig varð ég yfir mig undrandi. Ég var einn og hafði engan við að tala, enda get ég fullyrt að ég var algerlega orðlaus. Fyrst leit ég norður yfir Siljan sem blasti við í allri sinni víðáttu. Norðan vatnsins tók við víðattumikið hæðótt landslag, allt skógi vaxið og grænt. Til vesturs; sama, hæðótt landslag og skógur skreyttur með minni stöðuvötnum. Útsýnið til suðurs var heldur minna en ekki get ég komið fyrir mig hvort það var vegna skyggnis eða landslags, en þar var einnig sama að sjá, grænt, grænt, skógur, skógur. Ekki all langt til austurs tóku við skógi vaxin fjöll sem ég gat um áður og útsýnið þangað var ekki svo ýkja langt. En hvað um það. Þetta var þriðja sumarið okkar í Svíþjóð og aldrei áður hafði ég séð svo gríðarlega víðáttumikið gróðið svæði, svo ég ekki tali um skógi vaxið svæði. Teygingar af akurlöndum, vötn og kirkjuturnar sem stungu sér upp úr skógarbreiðunum lífguðu upp á hina fögru mynd. Ólýsanlega fögur á þeirri stundu þótti mér, og nú þegar ég skrifa þetta finn ég fyrir þörf fyrir að endurnýja myndina í hugskoti mínu með nýrri heimsókn á Víðablik.

Hér læt ég staðar numið á þessum sunnudegi, en ef vel liggur á mér ætla ég að halda áfram með Víðablik einhvern allra næstu daga.
GB

Við Valdís tölum oft um hve mikið við eigum eftir að skoða af bæði Íslandi og Svíþjóð. Á því augnabliki sem ég skrifa þetta minnist ég manns sem ég hitti á mínum gamla vinnustað, Vornesi. Hann er einn af þeim mörgu sem fóru gegnum meðferðina þar og einnig einn af þeim mörgu sem var mikið til listar lagt og fróður maður með endemum. Þegar hann fékk vitneskju um að ég væri íslendingur þótti honum sem hann hefði virkilega dottið í lukkupottinn. Hann var nefnilega mikill áhugamaður um hálendi Íslands og hafði farið margar ferðir þangað og var hálendinu vel kunnur. Nú ætlaði hann að læra enn meira um hálendi Íslands af mér. Niðurstaðan varð þó sú að ég fræddist um hálendi Íslands af honum.

En hvað um það. Næstum því í miðri Svíþjóð frá norðri til suðurs er staður sem heitir Austursund (Östersund). Þessi staður er um 500 km norðan við Örebro í beinni línu, 550 km ef ekin er styttsta leið. Ef við tölum um hversu langt áleiðis til Austursunds við Valdís höfum komið frá Örebro, þá höfum við bara komið hálfa leiðina. Svo eigum við þar að auki eftir þá 800 km landsins sem liggur norðan Austursunds. Það er mikið sem gera skal á ellilaunaaldrinum. Samkvæmt þeim sem þarna hafa verið er afburðafallegt þarna norðurfrá. Rósa og Pétur hafa verið áramót í Austursund og þau voru í gönguferð og sendu okkur sms. Gegnum smsið sáum við að það var forkunnarfagurt á þeirra leið. Rósa hefur einnig unnið þarna norðurfrá, meðal annars í Austursund. Myndin fyrir neðan er frá þessum stað. Ég er fíkinn í að skrifa meira um þetta og mun því gera það næstu daga. En hvað áhrærir þann hluta landsins sem liggur sunnan Örebro, þá erum við nú nokkuð vel kunnug þeim hluta.
G B

Svíar halda vel í sína gömlu báta. Að vera um borð í einum svona í logni, í 25 stiga hita, með rjómaís í skál og kaffibolla við hendina, ja, það er ekki sem verst.
GB

Það mætti ætla í fyrstu að yfirskriftin og myndin séu ekki gerð hvort fyrir annað. En látum okkur nú sjá.

Ég hef fylgst náið með sólaruppkomu og sólsetri frá því á vetrarsólstöðudaginn þann 22. desember. Þann dag kom sól upp í Örebro kl. 8,58 og sól gekk til viðar kl. 15,00. Þá skyldi maður ætla að daginn eftir kæmi sól upp hálfu hænufeti fyrr og settist hálfu hænufeti síðar en á vetrarsólstöðudaginn. En viti menn; fjórum dögum eftir vetrarsólstöðudaginn kom sól upp tveimur mínútum síðar, eða kl. 9,00. Það var ekki fyrr en á áttunda degi eftir oftnefndan vetrarsólstöðudag sem sól fór svo að koma fyrr upp á morgnana. Sólin byrjaði hins vegar að ganga til viðar einni mínútu síðar þegar daginn eftir sólstöðudaginn og bættist við ein mínúta á dag í rúma viku, síðar ein til tvær mínútur á dag eftir það. Í dag, þann 9. janúar, kemur sól upp 5 mínútum fyrr en þann 22. desember og gengur til viðar 23 mínútum síðar en þann dag. Það er að segja, dagurinn er þegar orðinn 28 mínútum lengri.

Okkur hefur verið tíðrætt undanfarið um bjartari daga og vorkomu. Það minnti okkur hins vegar á góða daga á síðasta vori og þá ekki minnst skerjagarðsferðina sem við fórum um miðjan maí í fyrra í hópi fólks frá Örebro. Þessa ferð hef ég bloggað um áður og skrifað um í bréfi og það er kannski að fá upp í hálsinn að fjalla meira um það. En samt ætla ég að birta nokkrar myndir frá þessari ferð til að minna okkur Valdísi á, og kannski einhverja aðra sem skoða myndirnar, að vordagar eru framundan.

Siglingin var farin frá Stokkhólmi og þar gistum við líka á hóteli nóttina fyrir ferðina. Meðan við vorum að borða kvöldmatinn komu Rósa og Pétur til að heilsa upp á okkur. Það voru reyndar fleiri úr ferðafélagahópnum sem virtust vera ánægð með heimsókn þeirra á hótelið.

Sjómannsdóttirin frá Hrísey ætlaði sko ekki að vera mikið neðan þilja.

Kynlegur bátur eða skúta fylgdi okkur eftir ótrúlega lengi í byrjun ferðar. Við sjáum neðri hluta einna þeirra mörgu brúa sem liggja yfir sundin í Stokkhólmi.

Merkilegt fyrirbæri skerjagarður þar sem sund taka við af sundum og eyjar af eyjum tugi kílómetra á haf út. Ótrúlega langt frá landi og á meira að segja á ótrulega litlum eyjum í sumum tilfellum eru mannabústaðir, bæði íbúðarhús og sumarbústaðir greinilega.

Ég hef verið með um að grafa fyrir mörgum plöntum, bæta jarðveginn með beinamjöli, kalki, kúaskít, mómold og bara nefndu það og svo lifðu þær ekki allar af fyrsta árið. Hver ætli hafi sett skít á þessi tré í æsku? Bara stinga sér nánast beint upp úr klöppinni og saltur sjór allt í kring.

Það var ómögulegt að ekki vera með og sjá allt sem kostur var á.

Já, gott nýtt ár. Ég er búinn að vera á leiðinni að blogga síðan á nýársdag og nú loksins er stundin runnin upp. Á myndinni hér fyrir neðan er Valdís með lagerinn af áramótapúðrinu á okkar heimili. Hún keypti stjörnublys fyrir 10 kr sænskar og helmingurinn er eftir. Meðan þessi stjörnublys brunnu hjá henni hvæsti, argaði og dúndraði umhverfið af öllu mögulegu dóti með margvíslegum nöfnum og púður- og brunalyktin fyllti hvern krók og kima. Þetta er afskaplega lítið spennandi nú orðið og ef eitthvað er utan andlegheita á gamlárskvöld, þá er það þetta. (gamaldags eða hvað!?!) Í gær dó einn 16 ára strákur sem missti andlitið og skaðaði höfuðkúpuna á gamlárskvöld þegar hann fékk einhverja áramótasprengju framan í sig. Einhverjir styttu fingur sína og aðrir brenndu sig og bráðamóttökur höfðu í talsverðu að snúast. Ég var líka nærri að fá einhverja knallettu í höfuðið á gamlárskvöld í Hrísey, þá fullorðinn maður og þriggja barna faðir. Ég get því ekki mikið sagt en alla vega; ég er virkilega búinn að missa áhugann og horfði á hátíðahöld í sjónvarpi meðan það mesta gekk yfir.Við skruppum rétt út á svalir til að brenna þessum blysum. Það hefði verið friðsælt á Sólvöllum þetta kvöld.

Og það er eins og ævinlega, Sólvöllum er alltaf komið að á einn eða annan hátt. Ég fór þangað þokkalega tímanlega í morgun vegna þess að pípulagningamaður ætlaði að koma og hjálpa mér svolítið og leiðbeina mér. Á sléttum akurlöndum suðvestan við Örebro var all hvasst svo að ég fann vel fyrir því við að keyra bílinn. Þegar ég kom á Sólvelli var logn en veðurhljóð frá norðri til suðausturs. Hæstu trjátoppar bærðust lítillega. Þegar það var áliðið dags kom pípulagningamaðurinn og hafði orð á því að það væri gott veður á Sólvöllum. Hann hafði nefnilega verið í Örebro og kom þaðan sömu leið og ég. Hann sagði að það hefði blásið frísklega á sig af suðaustri á leiðinni yfir opnu akurlöndin en þarna hefði hann komið í hlé. Þá veitti ég því athygli að veðurhljóðið að baki skóginum hafði aukist að mun. Skógurinn veitir marga logndagana á Sólvöllum. Þó að ég sé að tala um vind, þá er það bara "vindur". Við höfum lesið mikið af fréttum um storma og fárviðri á Íslandi og miðað við það ætti ég ekki að vera að eyða orðum í vind. Við erum þakklát fyrir þessa veðursælu sem við höfum.

Nú er ég búinn að tæma orðgnóttina sem ég hélt að ég hefði búið yfir þegar ég settist við að skrifa þetta. Fyrst svo er er ekki annað að gera en hætta að þessu sinni. Kannski líka betra minna en jafnara.

Með bestu kveðju frá okkur. GB