Alþjóðadagur skógarins
Hún Rósa dóttir mín hringdi til mín í dag til að benda mér á að í dag er Alþjóðadagur skógarins og takk fyrir það Rósa. Ég tek því af fullri alvöru því hér erum við að tala um svo stóran hluta af þeirri náttúru sem við lifum í og þurfum að gefa svo mikið meiri umhyggju en við gerum.
Eftir samtalið gekk ég út í skóg bara svona til að heimsækja hann í tilefni dagsins. Ég heimsótti fururnar sem ég talaði um í síðasta bloggi og gáði enn einu sinni að því hvort ég hefð ekki alveg örugglega gengið samviskusamlega frá þeim þegar ég flutti þær inn í "minn" skóg.
Það hafði ég vissulega gert og ég tók nýjar myndir af þeim vegna þessað þær voru svo fínar að ég fann fulla þörf fyrir að birta nýjar myndir af þeim. Það var talað um fjölbreytni í texta sem ég las um í dag á Alþjóðadegi skógarins og það var talað um mikilvægi skógarins fyrir allt líf. Væntanlega verður flutningurinn á þessum furum inn í "minn" skóg, flutningur sem ég talaði um í síðasra bloggi, stærsta framlag mitt í ár til að viðhalda fjölbteytni í mínum nálægasta skógi.
Það var ef til vill ekki bráð nauðsynlegt að banani á diski og mjólkurpakkning væri með á þessari mynd frá fyrra sumri, en það sýnir þó svo að ekki verður um villst nálægð okkar á Sólvöllum við skóginn. Stóra tréð hægra meginn á myndinni er ein af Sólvallaeikunum. Þessi eik er nálægt veröndinni og hingað til hefur hún verið svo frábær til að horfa á. Ég hef horft á hana ásamt fleiri eikum og öðrum trjám dag eftir dag ár eftir ár og hún hefur verið mér sem verðmætasta málverk í heimi.
En nú er þessi eik orðin svo stór að hún getur tekið að sér fleiri hlutverk. Ég þarf að skipta um mold í laukbeðinu mínu vegna þess að í henni hef ég ræktað lauk í mörg ár og illgresið hefur tekið sér yfirráð í þessari mold. Ég horfði á eikina og krónu hennar og skógarbotninn í kringum hana og hugsaði að hér ætti moldin heima til að gera slétta grund undir krónunni þar sem gott væri að sitja á heitum sumardögum. Svo hóf ég verkið í fyrradag og er nú búinn að flytja einar 20 hjólbörur á svæðið sem ég þarf að jafna vel, þjappa og valta og áður en langt um líður að sá grasfræi. Svo þegar ég fer að slá þetta verða dagar illgresins í þessari mold taldir.
Ég er gæddur alveg frábærum eiginleika, þeim eiginleika að vanmeta erfiðið og tímann við að koma ákvörðunum mínum í verk. Ef ég hefði alltaf áttað mig á því hefði ég kannski oft á tíðum látið vera að byrja. En það er mjög lítið af því sem ég hef ráðist í á seinni árum sem ég hef séð eftir þegar allt er tilbúið. Ekki vissi ég um þennan stein þegar ég byrjaði moldarvinnuna. Hann stakk upp skallanum þannig að ég hefði þurft margar hjólbærur af mold til viðbótar tik að hylja hann og geta slegið flekkinn. Ég horfði á hann og gafst svo upp í huganum og sá að hann yrði að vera.
En allt í einu ákvað ég að sækja járnkallinn og kanna betur. Að lokum lá steinninn á lóðinni og ég var himinn lifandi, fannst sem ég hefði verið sterkur. En það var meira útsjónarsemi en afl sem gerði mér þetta kleift. Það voru jarðvegsbætur fyrir eikina að losna við steininn frá stærðarinnar rót og fá mold í staðinn.
Þegar ég byrjaði verkið taldi ég að ég þyrfti aðeins skóflu og garðhrífu ásamt hjólbörunum en þegar upp var staðið þurfti ég allt sem stendur upp við tréð ásamt smálítið fleiru.
Ég gerði skóginum gott á Alþjóðlega skógardeginum með nærveru minni og skapaði mér og fleirum möguleika á að eiga góðar stundir með honum.
What do you want to do ?
New mailAð finna hvernig brjóstholið vex að rúmmáli
Fallegan en lágskýjaðan dag í fyrrasumar gekk Jónas nágranni minn og skógarbóndi með mér inn í skóginn til að spekúlera með mér. Við skoðuðum meðal annars grenitré í litla skóginum mínum sem grenibarkarborrinn hafði gert að heimkynnum sínum sem líka þýðir dauða fyrir grenið. Ég mundi vilja hafa nokkrar stórar skógarfuruplöntur til að gróðursetja hér, sagði ég við Jónas, ef ófögnuðurinn skyldi gera útaf við grenin mín. Þú getur farið undir háspennulínuna hérna austan við og tekið eins margar furur og þú vilt og flutt hingað svaraði hann. Jónas kalla ég oft skógarbónda enda á hann 77 hektara skóg, en hann er verkfræðingur sem vinnur hjá fyrirtæki sem framleiðir stórar vélar sem meðal annars bora í gegnum fjöll.
Laugardaginn 7. mars hélt ég af stað á bílnum og með gömlu kerruna mína og fór stutt hérna norður fyrir og síðan til austurs eftir skógarvegi og inn í skóginn þar til ég kom að háspennulínunni. Þar lagði ég bílnum og gekk af stað með vel brýndan stunguspaða og stóra greinaklippur.
Við að sjá álengdar þessi auðu svæði undir og við háspennulínurnar gæti maður haldið að þau séu slétt og greiðfær, en það er langt frá því. Þau eru þakin djúpri sinu og þar er mikið af kjarri og lækjarsitrur og skurðir með mjúkum botni liðast um allt, alla vega á þessu svæði og á þessum árstíma, og svo er svæðið alls ekki svo slétt sem sýnist.
En alla vega náði ég að stinga upp sex furur sem voru frá 80 og upp í 120 sm og svona til vara tók ég fimm furur sem voru mun minni. Ég ók með þetta heim og stillti þeim til bráðabirgða á staðina þar sem ég var búinn að grafa all vænar holur og hafa jarðvegsskipti. Eftir það var ég þreyttur og stirður og hætti, enda komið að kvöldi og ég búinn að ganga sjö og hálfan kílómeter á mjög óþægilegu undirlagi.
Daginn eftir, sunnudag, hlúði ég að þessum plöntum, bætti sandi og gróðrarmold kringum þær og rak niður bambuspinna til að binda þær við. Sama dag klippti ég til all margar eikur þar sem það var rétti tíminn til þess. Síðan var kvöld á ný. Ég gekk um sjö kílómetra þennan dag líka en á mun betra undirlagi.
Susanne var að vinna á sínum gamla vinnustað alla þessa daga og eftir að hún fór til vinnu eftir hádegi á mánudeginum settist ég við sjónvarpið til að fylgjast með þróun kóróna vírusins. Fréttirnar voru þungar, það var myrkur að baki orðanna og heimurinn virtist standa frammi fyrir vá sem fram að þessu bara hafði heyrt sögunni til síðan fleiri kynslóðir til baka.
Það setti að mér mikil ónot, beyg, sem ég hafði fram að því verið nokkuð farsællega laus við. Svo hélt ég áfram að fygjast með. Brjóstholið virtist verða þrengra, það var ekki pláss fyrir allt þar inni og ég var vissulega að verða veikur. Það var eins og loftið sem ég dró inn kæmist ekki alveg til skila.
Ég veit að allir þekkja þetta í ýmiskonar samhengi og ef einhver í samræðum segist alls ekki þekkja neitt þessu líkt, þá má alveg ljúka samtalinu því að það þá hefur sannleikurinn verið lagður til hliðar og ekki svo mikið meira að tala um. Í byrjun tíunda áratugarins lærði ég að takast á við svona hluti og sitjandi í stólnum heima hjá mér undir skógarjaðrinum tók ég ákvörðum um að lifa með lífinu.
Ég fór út til að ljúka frágangi á furunum sem ég hafði slitið upp frá heimkynnum sínum og vildi láta vaxa mér til þóknunar í skóginum mínum. Þær áttu sér heldur ekki framtíð þar sem þær voru því að innan skamms hefðu komið kraftmiklar vélar sem mala niður allan runna og trjágróður á leið sinni. Þannig er það undir háspennulínum.
Með mér nú hafði ég hjólbörurnar með sandi og mold, snæri og skærum. Svo lagðist ég á hné við fyrstu plöntuna, batt hana við bambuspinnana, strauk með hlýju yfir jarðveginn í kringum hana og bætti á ef mér fannst þurfa. Ég reisti mig síðan upp og horfði á lífið sem ég hafði reynt að gera svo vel við að því mundi líða vel þar sem ég hafði valið því ný heimkynni.
Þannig hélt ég áfram plöntu af plöntu þar til umferðinni var lokið. Nú var ég að fullu búinn að ganga frá nákvæmlega eins og ég best gat. Ég fór heim með tómar hjólbörurnar og setti inn í geymslu. Ég setti snærið í vasann og skærin á ákveðið borð í ákveðinni geymslu. Svo fór ég eina um umferðina enn og leit yfir och líka til þess að njóta þess sem ég hafði gert eftir bestu vitund.
Ég fann hvernig brjóstholið hafði aukist að rúmmáli og loftið gekk svo létt og óhindrað niður í lungun og ég fann svo vel að ég var ekki veikur. Ég fann hvernig loftið straukst við lungnaveggina í hverri innöndun. Ég hjafði hlúð að lífinu í kringum mig, lífinu sem við mennirnir höfum gengið svo heiftarlega nærri að það á í vök að verjast.
Ég hefði getað sleppt því að tala um gönguna um skóginn með Jónasi og ýmsu fleiru sem ég hef sagt hér til að koma ákveðnum hlutum á framfæri. En meðan á göngu okkar Jónasar stóð í mínum litla skógi gekk umræðan út á að hlú að lífinu að baki húsanna okkar því að við vitum báðir að það hefur áhrif á líðan okkar og lífsgæði.
Það væri alls ekki fyrir alla að takast á við erfiðleikana eins og ég tala um hér þó að það hafi verið aldeilis frábært fyrir mig. Hver og einn verður að finna sína leið til að lifa áfram með lífinu.
Þessi skógarfura sem er líklega á fermingaraldrinum er að baki húsinu í átt að nágrönnum norðan við. Sjálfsáin er hún. Ég hef ekki fundið á gróðrarstöðum furuplöntur sem eru komnar svolítið á legg eins og þær sem ég valdi undir háspennulínunni. Þess vegna fór ég þá leiðina.
What do you want to do ?
New mailWhat do you want to do ?
New mailWhat do you want to do ?
New mailGestakoma
Það kom fólk í heimsókn í vikunni. Rósa dóttir mín og Hannes Guðjón barnabarnið mitt óku í hlað á þriðjudaginn. Þau eru bæði kunnug flestu hér og það mundi vera erfitt fyrir mig að fela nokkur stærri leyndarmál fyrir þeim hér á Sólvöllum. Meðan á þessari heimsókn stóð var Susanne í Eskilstuna að hjálpa syni og tengdadóttur með nokkurra vikna gamla tvíbura. Hún var ekki að stinga af, hennar hafði bara verið beðið um nokkurt skeið.
Það fyrsta sem við gerðum var að fara í eftirlitsferð um skóginn. Ég varð að sýna þeim fallin tré eftir vindasama daga að undanförnu, alls ekki stormasama en vindasama. Það er einhvern veginn inprentað í mig að þessi skógur sé afar merkilegur enda er það skógurinn minn. "Minn", ef það er hægt að segja svo um þá lifandi náttúru sem skaparinn lagði upp í hendur mínar. Þarna til hægri við hann Hannes er eik, eik sem er þó nokkuð hærri en ég. Ég veit ekki hvað þær eru margar eikurnar af þessari stærð, milli fimmtíu og hundrað get ég ímyndað mér og svo allar hinar fjölmörgu sem eru bæði minni og stærri. Ég hlúi að þeim og gef þeim pláss og ef það verður hagstætt sumar fyrir þær í ár, þá verður yfirbragð skógarins "verðandi eikarskógur" að hausti. Og þeim til aðstoðar verða beykin sem ég gróðursetti fyrir þrettán árum. Eikur og beyki rekja saman ættir ef ég skil rétt þær bækur sem ég les um skóg.
En nú gleymdi ég gestunum. Ég blaðra oft og mikið og þá snýst mikið um minn eigin hugarheim. Þegar það koma gestir verður að vera eitthvað sæmilegt í matinn. Þegar ég byrjaði að laga til íslenska lambakjötið kom Hannes og ég þurfti ekki að segja honum til. Hann hafði heyrt hvað ég hafði hugsað mér að gera og þá vissi hann upp á hár hvernig átti að gera. Svo sést á myndinni að hann er meiri kokkur en ég. Hann er með uppbrettar ermar en ekki ég.
Við fórum nokkrum sinnum út í skóg. Á þessari mynd erum við inni í skóginum hans Mikka á Suðurbæ. Það er mikill kostur að geta notið einfaldleika og þarna er Hannes himinlifandi yfir því að hafa náð upp þunnu og stóru klakastykki. Hann náði upp nokkrum svona en þetta var þó það stærsta. Heimurinn væri mikið einfaldari ef sem flestir gætu notið einfaldleikans á þennan hátt.
Í gær sagði Rósa við mig, "pabbi, það er alveg hræðileg óreiða á skrifborðinu þínu". Ég vissi það vel og roðanaði í laumi. Svo fór hún inn í stofu og ég þreif skrifborðið og tók til á því. Ég er feginn að þið sáuð ekki þessa óreiðu og rykkögglana sem voru innan um leiðslur og ónotuð tæki. Þegar ég var búinn að þessu horfði ég á þetta fína skrifborð og minntist þess hve fínt mér fannst það þegaar Pétur tengdasonur hafði skrúfað það saman fyrir mörgum árum. Það var svo fínt þá líka. Svo tengdi Rósa á einfaldan hátt það sem sést á borðinu og gerði einfalt fyrir mig að nota tækin. Ég get vel notað tölvu ef einhver hjálplegur eða hjálpleg leggur tækin tilbúin upp í hendurnar á mér.
Vitið þið hvað þetta er? Jú, þetta er útsýnið út um gluggann sem er hinu meginn við skrifborðið. Það er lauf og það er sina og það er frekar óásjálegt. En þegar vorið hefur lagt sinn dásamlega faðm yfir þetta í fáeinar vikur, þá verður gaman að sitja hér og skrifa blogg. Ég veit að þetta útsýni sleppir andanum lausum, en þó bara ef ég sest hér niður og gef honum kost á því að fara á flug.
Ég er orðinn skammarlega lélegur við að taka myndir af fólki sem ég hitti og fólki sem kemur í heimsókn. Rósa tók hluta af myndunum sem ég hef notað i þetta blogg. Vegna þessa nota ég hér mynd sem veitingafólk tók af okkur þegar ég fór í jólaheimsókn til fjölskyldunnar í Stokkhólmi og við skruppum út í kaffi á fallegum stað þar sem sá yfir Mälarens sund, eyjar og annes. Flestir sem líta á bloggin mín, ef ekki allir, vita hverjir eru á þessari mynd. En ég kynni samt: Pétur tengdasonur, Hannes Guðjón barnabarn, Rósa dóttir mín og svo ég. Allir eru glaðir nema ég. Það er eins og ég sjái eitthvað bakvið þann sem tók myndina en svo var ekki. Ég bara er oft svona.
31. desember 2019
Það er gamlársdagur, þriðjudagur, og á sunnudaginn var sat ég við matarborðið og skrifaði áramótablogg. Ég hafði hugsað allt út og það fannst svo ljós lifandi í huganum. Andinn var yfir mér.
Svo leiddist mér að hlusta á uppþvottavélina sem hafði murrað tímunum saman og ég skildi að það var ekki allt með felldu. En þetta var ekki í fyrsta skiptið á seinni árum sem hún hagaði sér svona. Svo tókst mér að stoppa hana en eitthvað var einkennilegt við þetta allt saman. Svo hélt ég áfram að skrifa. Eftir nokkra stund langaði mig í kaffi sem var tilbúið á könnunni þannig að ég gekk inní eldhúskrókinn og teygði mig eftir kaffinu. En heyrðu mig! Það var vatnspollur á gólfinu sem breiddist út. Þarna fékk ég óvænt verkefni sem að lokum leystist þannig að uppþvottavélin fór út á veröndina og ég þurrkaði upp mikið vatn. Ég skildi að nú lágu fyrir ný innkaup sem ég þyrfti að leysa daginn eftir, það er að segja í gær.
Andinn sem var yfir mér vék fyrir þessum jarðneska veruleika og ég hafði ekki lengur hugmynd um hvað ég hafði verið að skrifa og skildi ekki lengur það sem ég hafði þegar skrifað. Hefði þetta verið fyrir mörgum árum eða áratugum hefði ég bölvað og hreyfingar mínar hefðu bent til að nú væri mér nóg boðið. En þarna bara nennti ég ekki að standa í svoleiðis. Þegar Susanne kom heim úr vinnu rúmlega tíu um kvöldið var ég í rólegheitum að ljúka við að ganga frá.
Nú er sem sagt gamlársdagur og klukkan er að halla í fimm á þessu augnabliki. Ég er enn einu sinni einn heima. Það er orðið dimmt en birturönd við sjóndeildarhringinn mót vestri. Veturinn hefur eiginlega gleymt að koma og það er alauð jörð en blaut, það er nánast logn og hiti yfir frostmark. Það er kyrrð hér í sveitinni sem ég kann altaf jafn vel að meta og það logar á ljósum í gluggum.
Í gær lagði ég fram tillögu að hátíðamatnum í dag og það voru fallegar lambasneiðar sem áttu að vera uppistaðan í matnum. Þett var umsvifalaust samþykkt af Susanne. Það féll líka í minn hlut að sjá um þennan hátíðamat. Stundum gerir hún matinn en ég þó oftar og stundum við bæði. Ég geri matinn oftar vegna þess að hún er vinnandi en ég er bara kall sem er heima. Studnum kalla ég mig heimamann.
Matargerðin byrjaði rólega en svo smá jókst hraðinn og að lokum var mikið að gera hjá mér við eldhúsbekkinn. Taka tímann á þessu og einhverju öðru líka, gleyma ekki þessu og gleyma ekki hinu. En að lokum var maturinn tilbúinn og í tíma líka. Það besta var að hann var mjög góður og ég fékk lof fyrir það. En af því að það var orðinn mikill hraði á mér við matargerðina tókst mér ekki að hægja nóg á áður en ég borðaði þannig að ég borðaði góðan mat of hratt.
En það er merkilegt hvað ég verð þreyttur af að gera mat og þess meira sem hann er flóknari. Í haust komst ég að því að mér gengur mjög vel við að rækta ólíka berjarunna og því ákvað ég að auka þá ræktun sem mér gengur best við. Ég bætti við þrettán runnum og gekk mjög vel frá þeim. Hér er erfitt að grafa en ef grafið er hressilega fyrir hverjum runna verður árangurinn líka afar góður.
Svo gróf ég upp kannski ein 400 kg af möl og grjóti fyrir hverjum runna og þá gerir það yfir fimm tonn samtals. Svo er að flytja það grófasta á hjólbörum á valinn stað út í skógi. Það virðist alveg galið að segja það, en mér finnst sem ég verði minna þreyttur við þennan gröft en að laga mat. Og þá get ég bara sagt; aumingja mamma sem gerði mat handa öðrum í sjötíu ár, mörgum öðrum, og kvartaði aldrei. Í framhaldi af því vil ég segja að lífið er gott hér í sveitinni og heilsuna sem mér er gefin get ég seint metið að verðleikum.
Susanne sem hefur þá köllun að ósérhlífið létta gömlum, þreyttum, einmana og veikum byrðina á kvöldi lífsins, hún sleppur ekki eins vel heilsufarslega. Þess vegna sótti hún um störf sem eru léttari fyrir bæði líkama og sál á þeim tíma sem ég gerði matinn. Leitið og þér munuð finna. Við treystum því og svo fer allt vel.
Gleðilegt ár óskum við öllum sem við þekkjum og hinum líka. Hlúið að runnum ykkar og gleymið svo ekki að borða af þeim berin.
Það er hægt að segja svo mikið meira frá árinu 2019 en það er ekki hægt að segja allt í einum áfanga.
Það var einhver að bauka bak við húsið mitt!
Jæja, það er kominn tími til að fara að gera eitthvað. Það er sunnudagur, ég er einn heima, og þegar ég skrifa þessi fyrstu orð er klukkan hálf þrjú að verða og eiginlega hef ég ekkert gert. Og þó. Þegar ég hafði verið á ferli í morgun, gert nokkrar æfingar sem er gott fyrir menn á mínum aldri að gera, þvo mér og gá til veðurs, þá lagði ég mig aftur. Svo las ég langa grein um rússneskar konur, gjarnan há mentaðar og meira mentaðar en kallarnir þeirra. Þær bara hætta að vinna og leggja alúð við heimili sín og fjölskyldu. Þarna lá ég og las og reyndi að setja mig inn í það sem ég var að lesa og velti fyrir mér hugtakinu verðmætamat.
Ég lá með höfuðið hátt upp við höfðagaflinn og þegar ég hætti að lesa horfði ég beint fram. Ég sá út úr svefnherberginu, yfir stofuna og áfram gegnum herbergi þar inn af. Með öðrum orðum, eftir endilöngu húsinu, hátt í 17 metra. Mér fannst þegar ég lagði mig í gær að það væri árans óreiða hjá mér en þar sem ég nú horfði yfir þetta tók ég þá hugsun til baka. Þetta leit ágætlega út og ég hafði alla möguleika á að láta fara vel um mig hér, -og þannig er það. Ég hef alveg fengið að vinna fyrir því, virkilega finnst mér, en ég sé ekki eftir því. Það finnast atriði sem ég hefði viljað að hefðu verið öðru vísi á því tímabili, en sú umræða verður að koma síðar. Mér eru alla vega gefnir góðir dagar um þessar mundir og svo hefur verið lengi.
En nú um allt annað. Klukkan aldeilis um tvö í nótt vaknaði ég við eitthvað sem ég áttaði mig ekki á. En fyrst ég var vaknaður þótti mér best að heimsækja snyrtinguna. Þegar ég sá út um þvottahúsgluggann sem ég fer hjá á þeirri leið, þá sá ég að ljósið á gaflinum þar utan við lýsti langt út í skóg. Þetta ljós kviknar við hreyfingu. Heyrðu nú! Hver er að snuðra bakvið húsið mitt?!
Eitt það fyrsta sem ég geri þegar ég kem upp á morgnana er að líta einmitt svona út um þennan glugga. Þá sé ég hvernig verðrið er og ég sé að ég bý mitt í grænni náttúrunni við skógarjaðarinn. Eiginlega er sáralítið sameiginlegt í þessu útsýni milli sumars og vetrar, svo lítið að sá sem ekki þekkir til hér mundi varla þekkja þetta fyrir sama stað á sumarmynd og vetrarmynd.
En þegar ég leit út klukkan tvö í nótt var þetta útsýnið. Dádyrin eru falleg dýr og þau geta líka kveikt á ljósinu á þvottahúsgaflinum með hreyfingu sinni. Ég fór gætilega og náði nothæfri mynd. Þarna er dádýrið að gæða sér á rósablöðum af rósunum hennar Valdísar. Fyrir nokkrum árum voru fimm dádýr þarna úti nótt eina þegar ljósið hafði kviknað. Já, ég er virkilega nágranni náttúrunnar.
Ja hérna. Það fór öðru vísi en til stóð. Tvö fyrstu stykkin í þessu bloggi áttu alls ekki að vera hér með en þau bara komu. Það er heiðskýrt en skýjabakki á vesturhimni og vægt frost. Það blikkar með einnar sekúndu millibili trúi ég á vindmyllunum 16 á Kilsbergen, vindmyllunum sem framleiða rafmagn fyrir 40 000 heimili.
Eftir Íslandsferðina
Síðasta blogg birti ég þann 5. október og það lauk á þessum orðum: "Þann 15. október flýg ég yfir hafið til Íslands". Og svo gerði ég. Ég ætlaði að skrifa blogg á Íslandi en það varð ekki af. Svo kom ég heim þann 3. nóvember.
Daginn eftir gekk ég um og ætlaði að taka ákvarðanir en það urðu engar ákvarðanir teknar, ég bara ráfaði um og lét það nægja. Ég sá fyrir mér verkefni svo sem að gera að graskerjunum mínum, en í þeim liggja tugir kílóa af mat. Ég þurfti líka að gera saft og sultu úr berjunum sem voru í frysti. Ég þurfti að hafa samband við hann Anders smið til að fara í gegnum verkefni sem ég hef ákveðið að hann vinni fyrir mig, eða með mér, næsta sumar. Í fjórða húsi norðan við Sólvelli býr skrúðgarðameistari sem ekki hefur neinn skóg en hann þarf eldivið. Ég hef ákveðið að sleppa honum inn í Sólvallaskóginn og taka sér eldivið að vissu marki gegn því að vera mér ráðgjafi varðandi skóginn.
Og það var fleira í þessum dúr og ekkert skeði fyrr á fimmta degi eftir heimkomuna sem ég varð fyrir einhverri köllun. Ég gekk ákveðnum skrefum rakleiðis út i bílskúrinn og tók næst stærsta graskerið, gekk með það inn í eldhús og slengdi því á eldhúsbekkinn. Svo tók ég stærsta eldhúshnífinn og byrjaði að skera. Ég var kominn í gang og nú þegar er ákveðið hvað ég geri í næstu viku en ekki meira um það.
Ég sit í góðum stól í íbúð Susanne í Katrineholm, en hún situr við matarborðið og vinnur að einhverju verkefni ásamt vinkonu sinni. Við horfum ekki á sjónvarp enda er ekkert sjónvarp í íbúðinni. Hreint alveg frábært fyrirkomulag það. Ég velti ekki fyrir mér hvað ég ætla að gera í næstu viku því að það er 100 kílómetra hér í burtu og er þegar ákveðið sem fyrr segir.
Ég talaði um að fá hann Anders smið og garðyrkjumanninn nágranna minn til að vinna fyrir mig ákveðin verk. Málið er að ég er ellilífeyrisþegi og nú er ég farinn að skipuleggja þannig að ég geti oftar verið á sunnudagabuxunum og eða gönguskónum.
Fáeinar myndir að lokum.
Í samanburði við eldhúsrúlluna er þetta grasker talsverður kroppur. Svolítið hrjúft á yfirborðinu en kannski ekki inn við beinið.
Þegar búið var að hluta það í tvennt jókst matarlystin svo sem ekki umtalsvert.
Að lokum stóðu eftir 9,4 kíló af graskerskjöti og slatti af kjörnum og næstum hálf fata af úrgangi til að setja í moldutunnuna. Það var mikil molta í beðunum sem þessi matur óx í og ég notaði einungis hænsnaskt frá vandaðri garðyrkjuverslun sem áburð. Ég veit því að þarna hef ég mjög hreina og heilsusama afurð en ég þarf nú að læra að gera fleiri rétti en súpu úr þessu. Það mun ég leysa en ef einhver sem les þetta hefur góða tillögu tek ég á móti slíku með þökkum.
Haustið 2019
Ég kemst aldrei frá því að finna söknuð þegar sumrið hallar móti vetri, laufið byrjar að falla og allt það græna gefur eftir vegna þess að tími vaxtarins er liðinn. Hin eðlilega hvíld náttúrunnar gengur í garð og þannig verður það að vera, en samt fyrir mína parta -tregi.
Það svo sem sést á þessari mynd af graskerjunum að blómlegasti tíminn er liðinn en það er blómlegt samt. Svo er spurningin hvenær fyrsta frostnóttin kemur. Hinum stóru blöðum graskerjanna tekst ekki að leyna því.
Í morgun, 5 október, vissi ég að fyrsta frostnóttin var um garð gengin. Ég fór samt út til að fá það ennþá betur staðfest. Og það var bra eins og öll önnur haust; graskerin höfðu fengið að lúta höfði. Þetta boðaði að mörg verkefni þurfti að leysa og helst í dag. Meðal annars að uppskera þennan akur.
Það var svo sem ekki mikið verk og ég bað um myndatöku. Ég hvorki skipti um föt eða greiddi mér, ég bara setti mig niður við hliðina á miklum mat, skítugur á hnjánum, og reyndi að líta út eins og ábyrgur maður.
Ég heimsótti bláberjarunnana líka í morgun og meira að segja reyndi að tína nokkur ber. Þau voru lin og ómatarleg en ég tíndi samt nokkur stykki. Það sem eftir er af óþroskuðum berjum á runnunum hlýtur að teljast í kílóum. Berin frá í morgun eru nú að þorna á diski út við glugga í eldhúsinu. En við eigum ber í hafragrautinn næstu tvo morgnana en svo er það búið. Það verður söknuður eftir að hafa haft ný týnd bláber út í grautinn síðan 15. ágúst. Þannig er það og í nótt á að verða fimm stiga frost í nokkra klukkutíma.
Mörg síðdegi hef ég sótt það best þroskaða á runnunum mínum, stundum á hverjum degi, eða annanhvern dag eða þá á þriggja daga fresti. Undanfarin ár hef ég verið í Íslandsferðum á þessum uppskerutíma en nú ákvað ég að ég léti ekki þessa hluti fara framhjá mér. Þetta hefur verið frábært haust. Bláberin í skálinni í miðjunni eru sum nokkuð ljós en eftir eina tvo daga inni, í birtu út við glugga, fá þau á sig bláa litinn.
Ég hef mikið sýslað undanfarið og komist yfir ótrúlega mikið. Ég hef mikið notað stunguspaða, skóflu, haka, járnkall og hjólbörur. Ég hef ekki verið í neinum æfingum í tækjasal en ég hef oft verið skítugur á hnjánum og það er varla að ég hafi fengið burtu skítinn undan nöglunum áður en ég hef snúið mér að saft eða sultugerð.
Þann 15. október flýg ég yfir hafið til Íslands.
Maðurinn með gráa hárið
Það var í gærmorgun. Klukkan átti að hringja hálf sjö og ég vaknaði nokkrum mínútum fyrr. Það er best þannig því að næstum öll vekjaraklukkuhljóð eru eins og grimm árás á sofandi mann. Ég ætlaði að fara með bílinn í þjónustu inn í Örebro en allur ég var á móti því þarna þegar ég vaknaði. Ég var með hellu fyrir báðum eyrum og mér fannst sem ég væri á leiðinni að verða veikur. En ég fór samt.
Ég fór með bílinn á verkstæði sem er rekið af írönskum manni, einhver sá prúðasti og hjálplegasti maður sem ég nokkru sinni hef hitt. Þegar ég hafði skilað bíl og lyklum í hendur hans gekk ég á teríu sem er þar í nokkur hundruð metra fjarlægð og fékk mér kaffi, vatn og stóra, stóra rækjubrauðsneið. Svo fékk ég mér sæti í góðum stól á góðum stað, en mér fannst ennþá sem ég væri að verða veikur.
Ég vissi að ég yrði þarna í eina tvo eða þrjá klukkutíma og þann tíma ætlaði ég að nota til að lesa um rafmagnsbíla. Ég tók upp símann og leitaði að efni um rafmagnsbíla. En mitt í þeirri leit kom bara sí svona allt í einu upp fyrirsögn að grein um Ísland og þó í fyrsta lagi um Katrínu Jakobsdóttur forsætisráðherra. Í þessari grein var farið mjög fallegum orðum um bæði Ísland og sérstaklega forsætisráðherra Íslands sem greinin fjallaði sérstaklega um. En þannig er það bara; þegar sænskir fjölmiðlar fjalla um Ísland er það alltaf gert á þeim nótunum.
Greinin var mjög löng og ég varð þreyttur við að lesa svona mikið á þessum litla skjá sem síminn minn er og því vistaði ég greinina til að lesa síðar.
Ég var aftur farinn að lesa um rafmagnsbíla og ég var löngu búinn að innbirða kaffið og stóru, stóru rækjusneiðina. Nú var mér orðið kalt. Já, vissulega var ég að verða veikur. Ég fór aftur að diskinum og keypti stóra gulrótarköku með þykku súkkulaði ofan á og fékk mér meira kaffi og vatn. Þetta kláraði ég á augabragði, en viti menn; mér hlýnaði. Nú fannst mér tími til kominn að heimsækja aftur bílverkstæðið.
Það sem ég segi núna segi ég í algjörum trúnaði. Þó að mér fyndist ég ekki nógu hress til að prufukeyra bíl, þá gerði ég það. Ég prufukeyrði "rafmagnsbíl". Það hafði ég gert áður, en núna, núna keyrði ég hreinan eðalvagn. Og hvað þessi bíll flutti manninn með gráa hárið hljóðlega og notalega norður úr Örebro. Ég var ekki lengur að verða veikur, ég var stálhress. Maður á sjötugasta og áttunda árinu getur bilast af minna. Svo keyrði ég mun lengra en ég ætlaði og hver metri var hreinn unaður.
Ég get talið upp að tíu og ég pantaði ekki rafmagnsbíl. En hún Gréta Thunberg hefur sagt við mig eins og alla aðra: Allir verða að gera eitthvað. Og það var snemma í vor sem ég bloggaði um það að ég væri alveg að fara að gera eitthvað, en ég hef ekki gert það ennþá sem ég bloggaði um þá.
Ég ætlaði mér að skrifa allt öðru vísi þegar ég byrjaði en það bara fór eins og fram er komið.
Það er kominn nýr dagur og undir hádegið hurfu hellurnar frá eyrunum og ég er ekki veikur.
Laugardagurinn 7.september 2019
Í gær eftir kvöldmatinn sótti ég í frystinn í bílskúrnum út á Bjargi ber frá fyrra ári. Illiber voru það og ég tók bara svolítinn slatta. Ég ætlaði að gera eitthvað sem ég hafði aldrei gert áður, að útbúa illiberjasaft. Þetta var frumraunin. Ég hafði hins vegar lesið í uppskrift að þetta tæki all nokkurn tíma, mikið lengri tíma en að gera sultu. Svo gerði ég illiberjasaft og var ekki búinn að sía það fyrr en eftir miðnætti. Svo sofnaði ég og mér finnst sem ég hafi sofnaði áður en ég var almennilega lagstur útaf. Korter yfir níu í morgun vaknaði ég, mjög undrandi. En hvað þetta var notalegt.
Tveir þroskaðir illiberjaklasar og einn óþroskaður. Berin eru á stærð við lítil krækiber. Í fyrra klippti ég heilu klasana af og frysti. Núna ætla ég að tína berin beint af klösunum og helst að gera eitthvað af þeim þegar í haust. Það var of mikil vinna fyrir mig í gær að ná berjunum af gömlu stilkunum.
Í morgun hitaði ég saftið og setti sykur í og nú er ég búinn að bragða á góðgætinu. Ekki eins gott og ég hafði væntingr um, en ég kenni því um að berin eru orðin árs gömul. Ég tók heldur ekki höndum um þau fyrr en mikið seinna á haustinu, eða að aflokinni Íslandsferð sem stóð fram í október og þá voru þau eiginlega farin að þroskast úr sér ef svo má segja.
Í dag hefur gengið á með líflegum skúrum sem aðeins hafa staðið í örfáar mínútur hver, en þó bleytt vel í. Á morgun gerir spáin ráð fyrir þurru veðri og talsverðri sól. Fyrir hádegi í dag, eftir gönguferð um eignina, skrifaði ég verkefnalista morgundagsins sem byggir á því að það verði þurrt.
Þar geri ég ráð fyrir að:
1 Bæta gróðrarmold á ný gróðursetta berjarunna
2 Tína þau brómberi sem hafa þroskast eftir tínslu í fyrradag
3 Tína þau bláber sem hafa þroskast eftir tínslu í fyrradag
4 Tína það síðasta af aróníaberjunum
5 Tína þroskuðustu illiberin
6 Byrja að tína hafþyrniberin
Þetta er ekki eins mikið og það lætur. Það sem tekur tíma er að tína hafþyrniberin og því vil ég skipta þeirri tínslu niður á fleiri daga.
Þannig líða dagarnir hér í sveitinni um þessar mundir. Það lætur kannski einfeldningslegt að mér líkar svona líf afar vel, en þannig er það bara. Það er líka mikill tilgangur í því fólginn að vinna þessi verk á haustin, ég segi haust þó að mér finnist það alls ekki vera komið ennþá.
Ég er einn heima og okkur þykir það báðum notalegt, góð tilreyting, að hafa þetta algera næði. Susanne er hjá barnabarni sínu upp í Dölum, hjá strák sem á níu ára afmæli eftir helgi en heldur upp á daginn núna um helgina. Þar sem ég var svo vel úthvíldur eftir nætursvefninn og það næði sem skúrirnar gáfu mér, þá fann ég hjá mér löngun til að setja eitthvað á blað.
Þetta var um miðnætti síðastliðið, fyrsta tilraun mín að gera illiberjasaft.
Já, það er ekki haustlegt. Hestkastanían fyrir miðri mynd er bara rétt liðlega á fermingaraldrinum. Alveg ótrúlegt. Og það er flaggað í turninum hans Hannesar. Hann á líka afmæli í dag.
Þegar ég gróðursetti þetta tré sem þá var bara dálítið stór planta völdum við Valdís stað í þokkalegri fjarlægð frá húsinu. Svo stækkuðum við húsið og það færðist fimm metrum nær trénu. Það er mögulegt að einhvern tíma í framtíðinni þurfi að taka óþægilega ákvörðum.
Það verður mikið af kastaníufræum í ár, mikið meira en nokkru sinni fyrr. Spurning hvað ég geri við þau.
Smá fréttir úr sveitinni
Ævintýrið í Jämtland er um garð gengið, við Susanne komum heim á þriðjudaginn var. Ég er heima en Susanne er í heimsóknum hjá ættingjum og vinum í Sörmland. Það var gott að koma heim og við erum ekki meira langferðafólk en svo að eftir um það bil 300 km ferðalag síðasta spölinn vorum við þreytt. En það var gott að koma heim, við þurftum ekkert að versla, allt var til taks. Rósa Pétur og Hannes Guðjón sem höfðu verið hér skiluðu þannig af sér. En hvað það var notalegt. Kærar þakkir fyrir það.
Ég var frekar fljótur að fara í stígvélin mín og fara eina umferð um eignina. Allt var kunnuglegt og skemmtilegt, allt leit vel út. Rósa og fjölskylda höfðu tekið höndum um mikið af berjum, gert sultur og fleira en samt voru ber eftir. Þu ber voru enn að vaxa. Svo borðuðum við og svo fór ég út aftur.
Þetta grasker hafði þrifist vel, er orðið 39 sm í þvermál og 22 sm þykkt. Það verður á eina og aðra súpuskáp þegar skammdegið leggst yfir. Það lítur öðru vísi út en ég hef séð áður. Ég er ekki viss hvaða sort þetta er, var ekki svo duglegur að ég skráði það þegar ég sáði. Ég verð að læra að skrá betur en ég hef gert, maður á góðum aldri á að geta lært svoleiðis.
Bláberjarunnarnir voru hættir að bera uppi grænjaxlana. Í dag var meðal annars uppbindidagur. Á þessum runna er langur tími í þroskuð bláber.
Mikill kostur við mörg kvæmi er að það eru bláber yfir fleiri vikur. Þessi eru ekki svo stór sem sum önnur, en þau eru góð samt.
Svo skrýtið sem það nú er þá gleymdi ég að líta á þessa berjarunna þangað til í gær, en þeir eru sunnan við Bjarg. Berin heita aronia og eiga að vera með því besta sem hægt er að næra sig á. Þau eiga að hægja á öldrun og þau eiga að auka ónæmi fyrir inflúensu og sitthvað fleira sem ég ekki man. Lætur vel fyrir suma. Þau eru stór þessi ber og greinarnar voru farnar að hanga niður í jörð. Því tíndi ég í dag 1,7 kíló. Það er fljótlegt að tína þau. þau vaxa í klösum og í hverjum klasa eru allt að tuttugu ber. Með svolítilli lipurð er hægt að fá öll berin af klasanum í lófann og þá er lófinn eiginlega fullur.
Aronia berin eru ekki alveg fullþroskuð, alla vega ekki í skugga, en ég tíndi þetta til að létta á greinunum og tíndi þau best þroskuðu. Í kvöld ætla ég að velja einhverja uppskrift af aronia sultu og það verður frumraun mín með þessi ber. Það verður gman en kannski dregst sjálf sultugerðin til morgundagsins.
Svona er nú í sveitinni og svo hef ég heimsótt og spjallað við beyki og bjarkir, eikur og hlyni, furur og greni og seljur og heggi ásamt einhverju fleiru. Allir virðast hafa það gott og komust af án mín í þessar tvær vikur sem við vorum að heiman.
Svo er það þannig að sum bláber eru vel þroskuð og þessi eru á stærð við minni vínber. Það er líka þannig að fólkið sem var hér meðan við vorum í burtu skildi eftir ís í frysti. Í kvöld þegar ég fer að taka þvi rólega er ég alveg ákveðinn í því að fá mér bláber og ís.
Gangi ykkur allt í haginn.
Í dag, fyrir einu ári síðan
Þessi frábæra mynd er frá fjallaveröldinni í vestra Jämtland og í miðpunkti er Lappakapellan á Kolåsen. Myndina tók Anna Romare Blyckert, Kolåsen.
Það er misjafnt hvað fólk segir um einkalíf sitt og fyrir suma er óhugsandi að segja frá því sem fyrir aðra er hversu auðvelt sem helst að tala um. Flest/margt fólk sem býr saman er gift. Það eru haldnar brúðkaupsveislur og í mörgum slíkum eru haldnar ræður. Við Susanne erum ekki gift en hér er ræðan okkar.
Fyrir einu og hálfu ári síðan vorum við Susanne i versluninni Guldfynd i Marieberg. Ég ætlaði að kaupa hring handa henni sem hú átti að fá þegar hún yrði 60 ára. Mér fannst einfaldast að hún væri með, fengi að velja og stærðin væri frágengin. Þegar allt var tilbúið, borgað og hringurinn innpakkaður, var eins og eitthvað væri ógert. Hljóð röltum við um og sögðum ekki svo mikið. Við vissum bæði hvað það snerist um og að lokum sagði annað hvort okkar; "eigum við að kaupa hringana núna".
Síðan keyptum við hringa sem kallast trúlofunarhringar. Ég er ekki svo viss um að við hugsuðum nákvæmleg um trúlofunarhringa en það voru hringar sem áttu að hafa mikla þýðingu. Við höfðum undirbúið að fara í fjögurra vikna ferð upp til Norrland og við ákváðum að setja upp þessa hringa undir Norrlandsferðinni. Það myndum við gera þegar við kæmum til einhvers staðar þar sem það mundi vera eins og alveg sjálfsagt að gera það.
Fjórum mánuðum seinna fórum við upp til Norrland og hringirnir voru með í farangrinum. Fyrstu þrjár vikurnar kom aldrei upp hugsunin um að hér væri rétti staðurinn. Næst síðustu helgina fórum við frá fjallahéruðunum í norðvestra Jämtland niður til Kolåsen sem er í fjallahéruðunum í vestra Jämtland, kær staður þar sem við höfðum verið nokkrum sinnum áður.
Nú byrjuðu hringarnir að óska eftir aðgerðum. Við ákváðum að fara til Lappakapellunnar, taka hringina með og heimsækja Hugleiðslustaðinn sem er til hægri bakvið kapelluna, niðri í lægð í landið aðeins bakvið kirkjugarðinn.
Frá þessum svo kyrrláta stað er svo einstaklega fallegt útsýni gegnum V í skóginum sem trúlega er skapað af manna höndum milli grenitrjánna. Og þar er bekkur og sitji maður á bekknum hefur maður einmitt þetta dásamlega útsýni sem okkur tekst ekki almennilega að fanga með myndavélunum okkar. Bekkinn köllum við hugleiðslubekkinn.
Þat tókum við upp hringina og settum þá á hvors annars hendur og í dag er eitt ár síðan. Þar með kem ég að hinni miklu þýðingu hringanna sem ég nefndi í byrjun. Hringarnir þýða; að ég lýg ekki að þér, ég plata þig ekki, ég fer ekki bakvið þig með nokkuð, ég er ekki vondur við þig, ég röflar ekki í návist þinni, ég hrekki þig ekki, ég geri ekki óréttlátar kröfur til þín. Ég svík þig ekki og ég hæðist ekki að þér. Og fleira sem við hreinlega gerum ekki móti hvort öðru er innifalið í því samkomulagi sem hringarnir staðfesta. Hringarnir eru tákn, þeir tákna að hið góða eigi að hafa völdin í lífi okkar.
En -meira að segja ég- "hef mina bresti". Á vissum sviðum höfum við ólíkar skokðanir, við erum ekki sammála, og það getur leyst úr læðingi þunga tóninn eða orð sem ekki skulu hafa verið sögð. Sem betur fer er til í móðurmálum okkar frábært orð sem heilar ef það er notað með hjartað í bakgrunninum -það er orðið fyrirgefðu. Að geta lagt sig á hnéð og beðið um fyrirgefningu er heilandi, alveg sérstaklega fyrir þann sem gerir það.
Líf manneskju er skóli lífsins. Það er mikið að læra af lífshlaupinu og ég vil meina að ég hafi lært heil mikið -en aldrei nægjanlega. Mikið af því sem ég hef þó lært mundi ég í dag vilja að ég hefði lært mikið fyrr en ég gerði. En ég gerði það ekki og það fæ ég að lifa með.
Svo sátum við um stund á bekknum sem við köllum hugleiðslubekkinn og í fyrstu vorum við hljóð. Hin mikla ábyrgð sem hringirnir innsigluðu tókum við ekki með neinni léttúð, við meðtókum það í fullri alvöru. Við höfðum það hvergi skrifað, við lásum það ekki upp fyrir hvort annað, það einfaldlega fannst innra með okkur.
Þegar ég lít á myndina af mér hér fyrir ofan sé ég að ég er svolítið hallandi í andlitinu og gleraugun halla í samræmi við það. En sem betur fer reyndi ég ekki að vera nokkur annar en ég er á myndinni. Minn innri maður er svipaður, ég er svolítið skakkur þar líka. Ég er ekki bestur í neinu og mér finnst það ekki svo mikilvægt en ég vil duga -ég vil duga vel.
Susanne, sem á myndinni situr við hlið mína, starir ekki á mína síðri hliðar, hvorki í því ytra eða innra, en hún getur bent mér á þegar ég sýni þær. Móti mér, bara eins og ég er, er hún ótrúlega fín mnneskja. Endalaust þakklæti fyrir það Susanne. "Víst höfum við það gott", segir hún oft og svo komum við til með að hafa það svo lengi sem við erum trú heitunum sem hringarnir innsigla.
Að vera ástfanginn
Græn héruð hafa alltaf heillað mig, alveg síðan ég var barn. Að skokka inn með Djúpá í Kálfafellslandi fyrir sjötíu árum var guðdómlegur ævintýraheimur, á grasflekkjum innan um hraunstrýtur klæddar grámosa og svarta hraunkanta með litlum skútum undir. Allt þetta setti hugmyndaflugið á fljúgandi ferð sem svo aftur gerði kroppinn svo fisléttan að þreyta og mæði voru bara orð sem höfðu enga þýðingu. Þessa tilveru var alldeilis dásamlegt að heimsækja.
Hið græna og grasi vaxna var hins vegar búsæld, undirstaða þess að geta lifað, undirstaða þess að geta heimsótt ævintýraheiminn, undirstaða alls. Svo er ég langt í burtu í öðru landi sem er fyrir gamlan Fljótshverfing aldeilis ótrúlega grænt. En svæðið inn með Djúpá og fleiri svæði í Kálfafellsheiði lifa með mér svo sterkt að ég get fundið mig vera þar bara hvenær sem ég vil þegar lífið er hljóðlátt og mér tekst að gera tilveruna einfalda. Það er órjúfanlegur kærleikur.
Og nú í öðru vísi tilveru. Við erum í fjórða sinn komin upp í Norrland Susanne og ég. Við erum full af órjúfanlegum kærleika til þessa landshluta, kærleika sem ég hef oft áður reynt að útskýra í bloggunum mínum. Það verður aldrei útskýrt, það verður að upplifa.
Við borðuðum eitt sinn morgunverð á farfuglaheimili í Norrland, í Jokkmokk sem er 865 km nánast beint norðan við Örebro, í beina línu, en bílferðin þangað eru 1166 km. Við sátum á viðarklæddri verönd við farfuglaheimilið, sex km norðan við heimskautsbaug, og glansandi og safaríkar laufkrónur afmörkuðu þessa verönd. Það var hlýr júlidagur þar sem stuttermaskyrtan var mátulega hý. Ég gekk inn til að fá mér meira á diskinn. Inni í sjálfum matsalnum sat meðal annars par, næstum á mínum aldri, og bara sí svona mættist augnaráð okkar.
Mæti maður augnaráði upp í Jokkmokk, þá heilsast fólk að sjálfsögðu. Litlu seinna vissu þau að ég hafði komið til Svíþjóðar 1994 og einnig hvað ég hafði unnið við. Ég vissi hins vegar að þau bjuggu í Stokkhólmi og að konan var sálfræðingur en maðurinn var arkitekt. Við vissum líka um áhugamál hvers annars.
Tíminn leið hratt og ég ímyndaði mér að Susanne væri orðin hissa á hvað ég aðhefðist þarna inni í matsalnum. En þegar ég kom út til hennar aftur var hún í líflegu samtali við annað par þar sem konan var sænsk en maðurinn frá Austurríki. Þá vissi hún þegar að þau voru fjallgöngufólk af holdi og blóði, trú Lapplandi, og einnig þá vissu þau þegar að ég kom frá Íslandi. Svo héldum við áfram að tala saman þar til við höfðum öll lokið við að borða morgunverð okkar.
Þetta er reynsla okkar af Lappland og Norrland yfir höfuð, hvort heldur við tölum um Kolåsen eða Jokkmokk og allt þar á milli.
Kirkjan á myndinni, eða Lappkapellet á Kolåsen, er þungamiðja þessarar myndar. Fjallahótelið Kolåsen er til hægri við myndina, en einmitt þar erum við núna við landamæri óbyggðanna. Mynd: Anna Romare Blyckert, Kolåsen. Textann neðan skrifaði ég fyrst og hann getur átt við svo marga staði en myndina fann ég síðar og hún féll svo vel að textanum.
Við sitjum á brekkubrún eða fjallsbrún og höfum útsýni langar leiðir, yfir fell og hnjúka, stöðuvötn og dali, og við sjáum einnig há fjöll. Hæstu fjallatopparnir eru gróðurlausir en að öðru leyti er allt grænt utan stöðuvötnin, grænt þar til blái liturinn tekur yfir í fjarlægð. Það er logn, kyrrðin er fullkomin, ekkert truflar. Guð er nálægur. Nei, hann er ekki nálgur, hann er með, hann er í öllu. Þannig stund má aldrei taka enda hún en gerir það samt. Eftir stendur minning og það er minningin sem aldrei tekur enda. Hún fylgir með og er alltaf tiltæk þegar hennar er þörf.
Nú er einhver mikið ástfanginn af Norrland og einmitt þá má ekkert meira segja því að lífið er fullkomið.
Katrineholm
Árið 1996 fór ég oft frá Vornesi til Katrineholm til að reyna að fá svo jákvæða tilfinningu fyrir þessum bæ að ég mundi vilja flytja þangað. Þetta var árið sem ég vann í Vornesi en átti heima í Falun. Bosse, þáverandi vinnufélagi minn, var mér hjálplegur í þessu, benti á vissa bæjarhluta og vissi gjarnan um íbúðir til leigu. Við Valdís fórum einu sinni þangað saman en allar tilraunir voru án árangurs, hvorki ég eða Valdis fengum þá tilfinningu fyrir Katrineholm að vilja flytja þangað. Svo fluttum við til Örebro.
Árin liðu og ný kona var komin inn í myndina, Susanne, og hún á sína nánustu ættingja og vini í Katrineholm. Susanne er fædd og uppalin í Västerås þó að hún hafi alla vega ekki á seinni árum fundist hún vera raunverulegur Västeråsingur. Hún vildi svo gjarnan eiga íbúð í Katrineholm og ég var því mjög fylgjandi. Ég vildi að hún hefði búststað að flytja í ef aðstæður krefðust þess allt í einu. Ég fylgdi henni nokkrum sinnum til Katrineholm á síðasta ári til að skoða ólíka möguleika.
En þá skeði nokkuð. Ég uppgötvaði að þessi 22 þúsund íbúa bær var orðinn virkilega fallegur bær og hafði upp á margt að bjóða, meðal annars mjög fallegar og blómlegar nágrannasveitir. Svo er svo sannarlega á Sólvöllum líka en bara á allt annan hátt. Og viti menn! Dag einn kom Susanne heim úr vinnunni og sagði að það væri lítil, alveg glæný íbúð til sölu í Katrineholm. Það er skemmst frá því að segja að á myndinni fyrir ofan er verið að ganga frá kaupum hennar á þessari íbúð, en það átti sér stað í septemberlok á síðasta ári.
Nú, aðra helgina í júlí, erum við í þessari íbúð hennar í Katrineholm. Það er laugardagur og í dag fórum við í gönguferð um miðbæinn og nágrenni og tókum nokkrar myndir sem ég birti hér.
Það hefur staðið yfir mikil vinna við að endurbyggja höfuðgötuna gegnum Katrineholm móti byggðunum norðan við. Á myndinni sér yfir gömul gatnamót sem eru orðin að stóru torgi og það verður gaman að sjá hvð endanlega verður á þessu torgi. Hingað og þangað hefur verið stillt upp stólum og borðum, ekki lveg í kunnuglegum stíl og á skemmtilega óvæntum stöðum. Við máttum til með að prófa.
Margar fallegar fallegar blómaskreytingar.
Á mörgum stígum vex skógurinn yfir höfuðið og hinu megin birtist svo opið fallegt svæði
Vatnið er notað á margan hátt.
Og meira vatn.
Á leið undir járnbrautarstöðina.
Undir þessum linditrjám verður Guðjón ósköp lítill og eikurnar sem ég er svo soltur af á Sólvöllum verða litlar líka. En ekki hlæja linditré, eikurnar vaxa duglega. Þvílíkt laufhaf sem er á þessum trjám hlýtur að gera mikið gagn sem lofthreinsistöðvar.
Að fara hingað og breyta um umhverfi er mér gagnlegt. Í huga mér líki ég því oft við að "endurraða gögnum" eins og sagt var um tölvur í gamla daga. Það er margt nýtt í höfði mér þegar ég kem til baka.
Hluti af dagsverki mínu laugardaginn 15. júní.
Það eru líklega níu ár síðan að ég fór að taka eftir því að það var lítil, falleg brkiplanta að byrja að teygja sig upp úr bláberjalýngi beint utan við svefnherbergisgluggann minn. Þar sat ég mjög oft á árunum þar á eftir og bloggaði eins og mér væru engin grið gefin og birkiplantan óx á sama hátt, alveg eins og henni væru engin grið gefin. Ég dáðist að henni fyrir það hversu falleg hún var. Það var bara einn hængur á og það var að hún óx utan í all stóra eik og ég skildi snemma að sá dagur kæmi að ég mundi verða að velja á milli þeirra. Ég gerði það í dag og það var eins og þegar ég skaut vini mína í nautabúinu í Hrísey að mér var þungt fyrir brjósti þangað til því var lokið. Mér var líka þungt fyrir brjósti frá því að ég var búinn að ákveða mig og þangað björkin lá í valnum.
Þarna er hún til hægri á myndinni og hinu megin við hana er eik. Ég giskaði á að björkin væri níu metra há og svo var hún. Þar með giska ég á að eikin bakvið hana sé 14 metra há og eikin vinstra megin sé 17 metra há. myndin virðist segja annað en það er annað mál.
Þarna björkin horfin á braut og allt sem því fylgdi og nú blasir öll eikin við sjónum og ekki bara það, hún er komin nær sólinni og það eru eikur mjög fíknar í. Þetta er hluti af útsýninu þegar setið er á veröndinni austan við Sólvallahúsið.
Á vorvetrinum á næsta ári eins og sagt er hér þarf ég að snyrta neðstu greinarnar vegna þess að hluti þeirra hangir næstum niður í jörð. Eftir að hafa fengið þá snyrtingu og að komast betur í sólarljósið verður hún mjög tignarleg þessi eik eins og hún hefur reyndar verið í mörg ár. Hún verður glæsileg eins og sjálf íslenska fjallkonan á sólskinsdegi þann 17. júní.
Svona eins og til minningar um fallna birkitréð þá birti ég þessa mynd af stubbnum. Árshringirnir eru níu til ellefu millimetrar og svo þykka árshringi hef ég aldrei séð áður. Það kom mér ekki á óvart miðað við vaxtarhraðann sem ég hafði orðið vitni að. Ég tel mig vita skýringu á því. Konan sem áður notði Sólvelli sem sumarbústað í 35 ár losaði þarna vatnið frá uppvaskinu og líklega koppinn sinn líka. Því geri ég ráð fyrir að það hafi verið mikið af næringarefnum djúpt niður í jarðveginn og að það hafi verið mikill og líflegur örverugróður fyrir lystargóða birkiplöntu. Ég reikna líka með að svo sé enn og að eikurnar tvær njóti þessa líka. Viðurinn frá þessu birkitré væri ekki góður til smíða enda lendir hann í eldiviðargeymslunni.
Lík ég þessari laugardagsskýrslu með fréttum af veðri. Það hefur verið mikið logn í dag og 26 til 27 stiga hiti. Ég held að það sé þokkalegur raki í jörðu eftir rigningu síðustu viku og þá eru skilyrðin fyrir allt grænt upp á það besta. Það gleður mig mikið. Rigningardagar eru fyrir mig góðviðrisdagar.
Maídagar og heimsókn á Sólvelli
Eftir mikil hlýindi í apríl breyttist veður allt í einu, hitinn minnkaði og sólin dró sig talsvert í hlé. Minningarnar frá síðasta sumri gerðu það að verkum að mér fannst þetta svo sem allt í lagi. Það komu einar einar þrjár nætur þar sem hitamælirinn fór niður í eins stigs frost. Það rigndi svolítið en ekki meira en svo. Vorverk með alls konar ívafi héldu áfram á Sólvöllum, það nálgaðist próf hjá Susanne og hún var frekar óróleg þess vegna. Hún var eins mikið í Katrineholm og hún gat og las þar í næði og án afskiptasemi af minni hálfu. Svo fékk ég að vita að heimsóknar var von.
Laugardaginn 11. maí rann bíll í hlað, afi fór út og opnaði bílskúrshurðina og bauð Hannesi inn. Meira að segja afar geta verið svolítið ánægðir með sig þegar verkefni sem hefur beðið í fleiri misseri er allt í einu lokið og alveg þokkalega unnið. Út úr bílskúrnum dró Hannes kerruna sína og í henni voru kartöflurnar sem átti að setja niður daginn eftir. Kerran hafði fengið nýjan botn og hliðar og leit bara vel út.
Eftur að hafa heilsast og tekið út lagfæringuna á kerrunni héldum við út í skóg. Það lá hreinlega í loftinu að fara strax út á svæðið þar sem skógur hefur verið að vaxa í hundrað ár en fékk svo að lúta í lægra haldi fyrir gríðarlega sterkri vél á örstuttum tíma. Þar er nú bara sviðin jörð og stórglæsilega mauraþúfan fékk að lúta í lægra haldi fyrir vélaraflinu og þeirri vafasömu aðgerð að leggja 14 væna og þunga grenistokka ofan á þúfuna. Þar með jafnaðist hún nánast við jörðu og í dag, þó nokkrum vikum eftir spellvirkið, er vinna hafin að því er virðist við að byggja nýtt náttúruundur úr rústunum.
Hann Mikki bóndi og nágranni gekk með mér út í skóginn nokkru eftir að þetta var gert og honum varð að orði: Fólk sem vinnur í skógi bara gerir ekki svona. Það var gott að heyra að það er frekar undantekning að svona sé farið að. Það var eins og það birti aðeins í lofti við þessi orð.
En svo héldum við frá auðninni og til baka inn í Sólvallaskóginn og það var eins og við manninn mælt; allt breyttist til betri vegar. Rósa, sem tók myndina, hefur séð að sólin átti greiðari leið inn í þann skóg núna og því verður ekki neitað að sólarljósið lýsir upp allt niður í botninn í Sólvallaskóginum. Það verður forvitnilegt að fylgjast með hvaða breytingum hann tekur. Eiginlega fannst okkur að þetta hefði þegar haft góð áhrif á bláberjalyngið og ég reikna með að Sólvallaskógurinn taki stórum framförum næstu áratugina og verði þakklátur fyrir ljós og yl. Síðan vex nýr skógur að baki honum og jafnvægi skapast á ný.
Það er langt síðan nokkur hefur komið með mér inn í skóginn og nú vorum við þar allt í einu fjögur. Ég lét dæluna ganga og það var ekki fyrr en nóttina eftir sem það rann upp fyrir mér að ég hafði vart hleypt nokkrum öðrum að. "Sjitt!"
Karlpeningurinn lét konuna í hópnum vera bak við myndavélina og það er ekki í fyrsta skipti. Það er með þetta eins og blaðrið í mér að það er kannski fyrr en nóttina eftir sem ég átta mig á að ég hefði getað sýnt svolitla tillitssemi og tekið myndir þar sem hún var líka með. En þetta eplatré hreinlega heillar, hvílíkir blómaklasar. Ég er nokkuð viss um að það er hænsnaskítur frá fyrra ári sem á þátt í þessum mikla blómaklasa. Á nstunni skal meiri skítur á fleiri epla- og ávaxtatré.
Ég var greinilega elstur í hópnum sem kom fram í því að hreyfingar mínar voru hægari en hinna. Lengra frá eru Rósa og Pétur að kljúfa við en við hjólbörurnar er Hannes sem er að kasta moltu yfir seinni helminginn af laukbeðinu áður en hann hjálpar mér við að setja niður laukinn þar. Fyrr um daginn höfðum við sett niður í þann helminginn sem nær er.
Nú er konan sem var bak við myndavélina daginn áður komin í forgrunn. Hún tók við af Hannesi við lauksáminguna þar sem hann hafði gengið til annarra starfa. Í yrra setti ég lauk niður í svo þurra jörð að ég bara stakk lauknum niður með hendi en nú var jörðin svo rök að við þurftum að stinga rás eins og við kartöfluniðursetningu.
Það var komið að ferðalokum og þá var myndataka við eplatréð með þéttu blómaklösunum. Nokkrum mínútum seinna óku þau úr hlaði.
Hljóður viðarhaugurinn bíður svo eftir að Sólvallakallinn raði honum snyrtilega í stæður. Gestirnir mínir vildu ekki fara fyrr en garðhúsgögnin væru komin út en þar sem það féll til aldeilis óvenju mikill viður í vetur og vor var ég búinn að kasta honum undir þak framan við húsgögnin. Því brettu þau upp ermarnar og réðust í að kljúfa.
Ég þakka kærlega fyrir heimsóknina, félagsskapinn og hjálpina.
Það er kominn þriðjudagur og nú er ég búinn að lesa yfir það sem ég skrifaði í gær. Í kvöld kemur Susanne heim eftir prófið sem hún tekur um miðjan dag í dag. Ég ætla nú að setjast yfir morgunverð og huga um leið að verkefnum þessa dags.
Sólarsellumaðurinn hefur verið hér
Já, sólarsellumaðurinn var hér í morgun. Þegar við höfðum drukkið kaffi, borðað með því sykurlaust kex með mygluosti og spekúlerað, hann hafði tekið myndir og gert bráðabyrgðaútreikninga með hjálp af flóknum tölvulíkönum sem ég skildi ekkert í, þá var kominn tími fyrir hann að fara til baka á vinnustað sinn. Þar sem hann var á rafknúnum bíl sagðist ég ætla að vera viðstaddur og hlusta þegar hann færi af stað. Þú ert svo velkominn sagði hann en þú kemur ekki til með að heyra mikið.
Svo settist hann inn í bílinn og setti á sig öryggisbeltið, renndi niður rúðu og sagði; nú hef ég startað mótornum. Ekkert heyrðist, ekki nokkur skapaður hlutur. Svo bakkaði hann og það var sama, það heyrðist ekki nokkur skapaður hlutur. Svo vinkaði hann og ók út á veginn. Ég hef nokkrum sinnum brófkeyrt rafmagnsbil þannig að þetta var ekkert nýtt fyrir mig en svolítið gaman samt.
Ég gekk inn, dálítið ringlaður eftir allar upplýsingar, en fannst allt þetta býsna spennandi. Það er gaman að vera 77 ára og geta þótt hlutirnir spennandi. Svo settist ég við matarborðið og fékk mér meira kaffi. Ég hafði útsýni móti vestri og til höfuðstöðva fuglanna sem ég þarf að drífa mig í að taka niður. Svo hugsaði ég út í peninga og hversu lengi sólarsellurnar frá þessum manni væru að borga sig. Ójá, 20 ár kannski. Úfff! Og kostnaðarútlátin! Hrikalegir peningar þetta. Nei, ég verð nú að hugsa mig tvisvar um. Þetta kemur varla til greina. Ég verð dauður áður en sólarsellurnar á þakinu mundu hafa borgað sig. Þar að auki þarf ég að fórna fyrir þetta þremur stórum birkitrjám sem hafa verið næstum heilan mannsaldur að ná stærð sinni.
Hægra meginn við gluggan sem ég horfði út um er almanak og í gær fletti ég frá apríl til maímánaðar. Ég stóð upp og gekk að almanakinu og virti myndirnar á því fyrir mér. Á almanakinu eru þrjár myndir af barnabarninu í Stokkhólmi að leika sér. Hannes verður tíu ára í haust. Hann fæddist inn í þennan heim eins og við höfum gert hann fyrir hann. Ég hugsaði líka til barnabarnabarnanna á Íslandi og í Noregi og sá heimur sem þær dömur fæddust inn í er nákvæmlega eins. Hann er eins og við höfum gert hann fyrir þær. Sama er að segja um einn miljarð barna um allan heim
Svo settist ég og hugsaði; hvað er ég að hugsa um krónur og fjárhagslegan ávinning? Hvað er ég að hugsa um þrjú birkitré? Þykir mér vænna um þau og krónurnar mínar en barna- og barnabarnabörnin mín.
Guðjón, það er tími til kominn fyrir þig að stíga eitt skref enn í átt að fullorðinsárunum.
Enginn veit hvað átt hefur fyrr en misst hefur
Þessi mynd var tekin í janúar, tekin frá mörkum Sólvallaskógarins och austur í skóg nágrannans Per. Þessi skógur er vel hirtur nytjaskógur en fátækur af tegundum, ég giska á 99 % greni, um og yfir 20 metra hátt. Síðan var ein og ein fura og ein og ein ösp.
Fyrir nokkrum vikum veitti ég því athygli að það var orðið svo bjart í austri að baki Sólvallaskógarins. Illur grunur lagðist að mér. Ég gekk með myndavélina nálægt því á sama stað og efri myndin var tekin frá og þá leit það svona út. Á minna en degi hafði einn hektari af allt að 100 ára gömlum skógi fallið í valinn. Ég varð ekki var við þetta, líklega ekki heima þann daginn.
Nytjaskógur er jú til að fella hann að lokum og selja og þannig lagað var þetta bara eðlilegur gangur. En það var líka annað sem rak á eftir því að fella þennan skóg og það var að ákveðið meindýr sem bara leggst á greni var komið í hluta af því. Þá skal það fellt eins fljótt og hægt er til að stöðva eða hægja á útbreiðslu meindýrsins.
Þetta meindýr var líka komið í skóginn hjá nágrannanum Jónasi sem á skóginn norðan við Sólvallaskóginn þannig að nokkrum vikum seinna felldi hann skóg þar líka. Þá var ég mjög nálægur og þegar gríðar sterk vél sagaði á snöggu andartaki yfir 100 ára grenitrén niður undir rót, dró þau svo með hraði gegnum gríðarlegan kjaft og sagaði þau í lengdir ásamt því að ryðja af þeim greinunum, þá var atgangurinn svo mikill og mér fannst sem skógurinn öskraði. En skógur Jónasar var líka nytjaskógur svo að þannig lagað var þetta líka eðlilegur gangur. Í skógi Jónasar var all nokkuð af furu sem skilin var eftir og nú eiga þær að verða foreldrar til nýskógarins sem taka á við.
En af hverju er ég að skrifa þetta? Jú, að nokkru leyti til að segja frá veðurbreytingunum sem þetta allt hefur nú valdið. Á Sólvöllum hefur aldrei blásið austan átt síðan ég kom hingað -aldrei síðan ég kom hingað- en eftir þessi inngrip í skóginn blæs nú oft af austri. Morgunverður á veröndinni er ekki svo notalegur lengur nema suma daga. Vegna breytinganna hafa líka þrjú tré fokið um koll í Sólvallaskóginum sem aftur hefur svo auðveldað austanáttinni ennþá frekari aðgang að hýbýlunum hér.
Þarna standa átta hlynir í röð við vesturmörkin á lóðinni og alla nema einn sótti ég inn í skóginn. Einn keypti ég á garðyrkjustöð. Þeir standa á hæsta punkti á Sólvallalandinu og það er möl undir þeim. En hlynir eru harðir af sér og þeir báru sig vel í hitunum og þurrkunum í fyrrasumar. Nú sé ég þá mun oftar bærast í vindi en áður, sem sagt líka í austanátt. Skógur heldur mildri verndarhendi yfir nágrönnum sínum og gefur þeim grið. Það er bara þannig. Ég hef oft staðið úti í austanátt og hlustað á veðurhljóðið sem berst frá trjátoppunum, ég á líka vídeóupptökur af því, en sjálfur hef ég staðið á jörðu niðri og einungis fundið örhægan andvara strjúka mér um kinn.
Væri ég vísindamaður og vildi segja eitthvað um þetta yrði ég að hafa nákvæmlega skráða klukkutíma af vindi úr ólíkum áttum, af vindkrafti og hitastigi, allt til fleiri ára aftur í tímann. En ég hef það ekki en sumt er svo áþreifanlegt að það verður ekki um villst.
En svo að því góða. Hlynirnir sem við sjáum á myndinni eru í vorskrúðanum sínum. Stærð blaðanna er kannski einn fimmti eða einn sjötti af þeirri stærð sem síðar verður. Ég hlakka til að sjá það. Hlynirnir eiga að milda vestanáttina á Sólvöllum, til þess voru þeir gróðursettir þarna, en loka útsýninu þangað sem minnst. Mín óskastaða er að hafa útsýni til einnar áttar, þangað sem landslagið er fallegast. Þannig er það á Sólvöllum.
Skógarnir eru hluti af sænskri efnahagslegri velsæld og þeir þekja meira en helming landsins. Þegar skógar hverfa sleppa vindarnir inn á kroppinn. Engin veit hvað átt hefur fyrr en misst hefur. Fyrir mér er auðvelt að velja milli útsýnis og veðursældar.
Í gær, sunnudaginn 28. apríl, voru þessi eikarblöð þau stærstu á Sólvallalandinu. Ég er nokkuð viss um það. Þetta er á rúmlega tveggja metra háu tré sem ég flutti fyrir tveimur árum innan úr skóginum og nær íbúðarhúsinu. Nú virðist þessi eik vera að ná sér eftir áfallið sem flutningurinn olli henni.
Það eru hundruð eikarplantna í Sólvallaskógi, frá 80 sm hæð og upp í nokkra metra. Margar minni einnig. Svo eru nokkur eikartré sem eru all stór eða stór. Ég hef eftir bestu getu hjálpað eikunum með því að gefa þeim rými og rétta þær og styðja í bernskunni. Eikur eru sterkar, þær berjast ötullega fyrir lífi sínu og þær rétta sig ótrúlega mikið sjálfar. Nú kemst sólin mun meira að þessum eikargróðri sem kemur væntanlega til með að auka vaxtarhraðann til muna. Það er ekki allt neikvætt við að fella skóg en samt fann ég fyrir fleiri daga sorg eftir báðar fellingarnar.
Að lokum. Húfan mín er þarna til að fá einhverja viðmiðun. Ég hef ekki reynt að telja árshringana en Jónas sagði að elstu trén væru yfir 100 ára og hans skógur var hærri en Pers skógur. Þessi mynd er frá Jónasar skógi.
Myndir frá vorinu og lítilsháttar af vorverkunum
Það er óvenju hlýtt í landinu og hitinn er nálægt því að vera frá 18 gráður og upp í 22 gráður á hverjum degi. Það er líka óvenju þurrt og það brennur í Svíþjóð. Síðustu dagana verður mér oft hugsað til síðastliðins sumars þegar það var eins og það ætlaði aldrei að hætta að brenna. Það var beðið eftir slökkviflugvélunum frá Evrópu sem voru mjög mikið öflugri en stærstu þyrlurnar. Þær komu fyrst til Örebroflugvallar sem var þeirra höfuð aðsetur sem þýddi að þær flygju lágflug yfir sólvelli við komuna. Svo heyrðum við flugvélahljóð sem var öðruvísi en flugvélahljóð sem við könnuðumst við. Ég hljóp út eins og smákrakki og kallaði svo til Susanne; komdu fljótt, komdu fljótt, og svo kom hún fljótt. Svo horfðum við eftir flugvélinni hverfa yfir skóginn og vorum glöð. Þannig gekk það til þrisvar sinnum en við misstum af einni þeirra.
En þetta var eiginlega ekki það sem ég ætlaði að tala um, það bara kom. Ég ætlaði aðeins að tala um vorið. Það er mikið að ske og mundi ske ennþá hraðar ef það mundi rigna býst ég við.
Fyrir fimm dögum leit hestkastanían sunnan við húsið svona út
Fimm dögum seinna, það er að segja í dag, leit hún svona út. Þetta er kraftmikil fæðing og mjög gaman að fylgjast með. Að fara á hverjum morgni að kastaníunni og sjá hvernig hefur gengið frá kvöldinu áður, það er bara stór gaman.
Og hlynurinn vestur við veginn og aðeins sunnan við húsið var svona á sama tíma og fyrri myndin af kastaníunni.
Í dag, líka fimm dögum seinna, hafði mikið skeð. Það er álíka gaman að fylgjast með vextinum þarna og það kemur fyrir að mér liggur svo mikið á að ég fer á nærbuxunum. Svoleiðis er hægt að gera í sveitinni án þess að nokkur taki eftir því. Ég að sjálfsögðu mundi ekki gera það ef það væri fólk á ferðinni. Ég er vel upp alinn.
Það eru mörg fleiri tré að koma í gang en þessi eru þó sýnilegust ennþá, hestkastanían og hlynurinn.
Hér er ég búinn að hreinsa og undirbúa sáningu, eða gróðuretningu. Efst er gott lag af moltunni minni. Ætli það verði ekki pumpa hér eins og í fyrra. Mér hefur ekki tekist vel til með pumpuna í tvö eða þrjú ár en ég get verið þrár og að lokum mun ég fá góða uppskeru.
Hér voru laukar í fyrra og laukarnir entust fram yfir áramót, nota ég þó mjög mikið af lauk. Eiginlega finn ég ekki svo mikið bragð af lauk en þegar ég hef lauk í hendinni og er að gera mat, þá bara vil ég hafa mikinnl auk. Ég á eftir að bæta moltunni á þetta beð.
Jú, eitt enn um þessa mynd. Þarna næst okkur til hægri eru einhverjir skrýtnir hlutir í moldinni. Þetta eru pappaglös og síðast þegar Hannes var hér á ferð sáði hann eikarfræjum í glösin. Þau eru nú í mold til að halda jafnari raka á þeim. Enn eitt til að hafa gaman af. Ég veit að það er of snemmt en samt gái ég á hverjum degi hvort nokkuð sé komið upp. Þá mun ég láta Hannes vita með það sama.
Kartöflulandið, eða kartöfluholan eins og ég segi oft, er á stærð við frekar lítið herbergi, en það dugir vel. Það er líka tilbúið að setja niður hér. Ég hef enga góða geymslu fyrir kartöflur þannig að ég geri ráð fyrir að setja tvisvar sinnum niður með svo sem þriggja vikna millibili. Uppskeran þarna hefur verið afburða góð og mig minnir að stærsta kartaflan hafi verið nei, -ég man það alls ekki, en hún dugði meira en einu sinni í matinn fyrir okkur bæði. Stundum viljum við ekki borða kartöflur en sannleikurinn er að mér verður mikið betra af kartöflum en til dæmis brauði.
Og hvað í veröldinni er nú þetta? Jú, ég var að koma inn í gær eftir vinnudag úti. Þegar ég var alveg að koma að útidyrunum heyrði ég mikið þrusk í laufi undir veröndinni. Það lá við að ég hoppaði pínu lítið fyrst en svo áttaði ég mig á því að vinurinn Broddi væri kominn á kreik. Því færði ég honum egg á diski. Ekki veit ég hvort það var Broddi eða einhver fugl sem hagfi hrært í þessu í nótt, en núna er ég búinn að sjóða fisk sem ég býð honum upp á að þessu sinni.
Nú fer Susanne að koma heim úr vinnu og þetta passar vel, bloggið er búið. Gangi ykkur allt i haginn.
Hann Sveinn mágur minn
Það var í byrjun apríl 1965 sem ég var kallaður í símann í Hrísey. Það var í þá daga sem megin þorri Hríseyinga var kallaður á símstöðina ef einhver hringdi og óskaði eftir að tala við fólkið þar. Sá sem hringdi í þetta ákveðna skipti var hann Sveinn mágur minn Garðarsson, maður Guðnýjar systur minnar. Þau höfði fyrst hittst á Eskifirði þremur árum áður. Hann var að láta mig vita að fyrsta barn þeirra væri komið í heiminn, hún Sigríður Björk. Eftir að hann hafði sagt mér frá hvernig fæðing Sigríðar Bjarkar hefði gengið og hvað hún hefði verið stór ásamt fleiru slíku hefðbundnu tali þegar börn fæðast, reyndum við að tala svolítið um daginn og veginn en ég man að það gekk frekar stirðlega. En það var eiginlega þarna sem mér finnst eftir á að kynni okkar hafi byrjað.
Nú er hann Sveinn mágur minn dáinn, eða Svenni sem hann var kallaður, og þegar mér barst tilkynning um það brá mér mjög. Hann var jú á áttugasta og fimmta aldursári en mér brá verulega eigi að síður. Hann og hún Guðný systir mín hafa búið á Skagaströnd í fjölda ára.
Síðar á lífsleiðinni töluðum við Svenni oft saman í síma og augliti auglitis og þá gengu samtöl okkar betur og alveg sérstaklega á síðustu árum. Við vorum ekki alltaf sammála um pólitík og þjóðmál en það var aukaatriði fyrir mér. Hann, og þau hjón bæði, voru góð heim að sækja, alveg sérstaklega vil ég segja. Samt hittumst við of sjaldan. Það kemur svo oft upp eftir á þegar það er of seint að breyta því.
Á árunum áður en við Valdís eignuðumst fyrsta bílinn voru ferðalög okkar mjög af skornum skammti, lágu í fyrsta lagi til Reykjavíkur og á Kálfafell. En Guðnýju langaði að fá okkur í heimsókn og svo sannarlega langaði okkur í heimsókn til þeirra. Dag einn hringdi hún og sagðist hafa tillögu. Það var að Svenni mundi sækja okkur. Síðan færi hann með okkur á Blönduós eftir heimsóknina og þaðan færum við heim með rútu. Sú rúta kæmi nógu snemma til Akureyrar þannig að við næðum rútunni þaðan og áleiðis heim til Hríseyjar. Þetta var allt klappað og klárt og kannað af þeirra hálfu.
Svenni kom í Eyjafjörðinn til að sækja okkur en þar sem bíllinn hans var bilaður þegar til átti að taka, þá kom hann á lánsbíl. Lánsbíllinn bilaði líka á leiðinni vestur á Skagaströnd og hann hafði gríðar mikið fyrir þessu ferðalagi. Mér fannst sem hann hefði alldeilis of mikið fyrir því að sækja okkur og vissi ekki almennilega hvernig ég átti að haga mér í stöðunni. En eitt var víst; hann hafði lofað henni Guðnýju systur minni að sækja okkur og það skyldi hann standa við. Sú minning er efst í huga mér nú hversu tryggur fjölskyldufaðir hann var.
Klukkan að verða hálf níu í gærkvöldi gekk ég út að bílnum mínum þar sem hann stóð utan við húsið heima í Örebroléni í Svíþjóð. Þá var ég þegar byrjaður að skrifa þessar línur og því var Sveinn mágur minn ofarlega í huga mér. Það var vægt frost, fullkomið logn og stjörnubjart. Ég staldraði við og virti fyrir mér stjörnuhimininn. Þær lýstu svo ótrúlega bjartar stjörnurnar og virtust svo nálægar í allri fjarlægð sinni.
Hvar eru þið öll sem farin eruð heim? Eruð þið þarna langt úti í stjörnuhimninum meðal alls sem finnst í þessum ótrúlega heimi? Í heimi sem er langt utan þess efnislega heims sem við þekkjum, en kannski svo nærri samt.
Ekkert er svo ótrúlegt að það geti ekki átt sér stað eins og bara það að allt það stjörnuhaf sem ég sá þarna úti í óravíddinni yfir höfuð varð til í árdaga og nú gengur eftir sínum brautum í einhverju ótrúlegu jafnvægi sem mér verður aldrei unnað að skilja. Eruð þið einhvers staðar þarna þið sem eruð farin á undan mér frá þeim efnisheimi sem ég þekki og yfir í þann heim sem ég fæ að vera með í þegar mín stund kemur? Ég varð hreinlega uppnuminn af hugsuninni og þrátt fyrir að upplifunin væri svo hlý og verðmæt stóð sorgin við hlið mína.
Svo varð ég að halda áfram jarðneskri ferð minni, eða svo fannst mér, og segja skilið við stutta helgistund undir tærum næturhimninum. Eða, líklega gerði ég rangt val að ekki vera kyrr þar mokkra stund í viðbót í staðinn fyrir að aka burtu á vélknúnu farartæki frá góðri andlegri upplifun.
Sveinn mágur minn, vegna þess að vegir okkar skárust á lífsleiðinni upplifði ég nákvæmlega þessi mjög svo góðu augnablik og hugsanir undir kvöldhimninum utan við húsið heima hjá mér. Kynni mín af þér og minningin um þig er góð. -Og Svenni mágur minn, mikið er ég þér þakklátur fyrir alla þá tryggð sem þú sýndir henni Guðnýju systur minni og alveg sérstaklega þessi síðustu ár sem hún hefur mest þurft á því að halda. Þetta trygglyndi þitt verður eflaust boðið velkomið í þínum nýju heimkynnum í víddum hins óþekkta.
Í september 2017 kom ég síðast í heimsókn til fólksins míns á Skagaströnd. Ég gisti eina helgi hjá Guðnýju systur minni og Sveini Garðarssyni. Þegar ég hafði þakkað fyrir mig, kvatt alla og var á leið að útihurðinni heima hjá þeim leit ég við bara eins og til öryggis. Þá varð ég hrærður þegar ég sá fólkið sem horfði á eftir mér. Ég greip upp símann og tók þessa mynd sem mér finnst ein af mínum verðmætustu myndum. Til vinstri er hún Eva, barnabarn Sveins og Guðnýjar. Þá hún Sigríður Björk sem ég heyrði fyrst um í gamla litla símaklefanum í Hrísey. Þá Sveinn Sigurbjörn Garðarsson fæddur á Sauðá á Sauðárkróki 7. október 1934. Við hlið hans stendur dóttirin Birna og lengst til hægri er svo hún Guðný systir mín. Svo verð ég bara að viðurkenna að ég man ekki hvað börnin tvö heita. Fyrirgefið mér kæru börn. Á myndina vantar soninn Stefán sem líklega var á sjó einhvers staðar undan ströndum Afríku.
Innilegar samúðarkveðjur til ykkar allra. Útför Sveins fer fram frá Hólaneskirkju á Skagaströnd klukkan 14 í dag
Leyndardómar vetrarnæturnar
Mitt síðasta blogg endaði á þessum orðum: "Þegar myrkt var orðið setti ég á mig ennislampann og hélt ótrauður áfram."
Það hefur ekki verið algengt gegnum árin að ég hafi verið með ljós út í skógi en víst hefur það komið fyrir. En allt í einu þegar ég var að flytja heim viðinn af 25 metra háu öspinni sem ég felldi um helgi fyrir stuttu, með gamla ennislampanum minn uppi, þá var ég mitt í og með í hinu svo eðlilega sofandi lífi skógarins. Friðurinn var fullkominn og vetrarnóttin var eins eðlileg á þessari stundu og vordagurinn er eðlilegur þegar skógurinn slær út í lauf. Þó að það væri sofið í skóginum voru þar engin svefnhljóð, það var meiri friður en svo. Mér fannst nánast sem ég væri samofinn hluti af þessu öllu. En hvað það var notalegt.
Ennisljósið mitt er gamalt, fremur dauft og lýsir aðeins stutta vegalengd, og það var einmitt þess vegna sem mér tókst að skynja þetta.
Stuttu eftir þetta kvöld mitt í skóginum vorum við Susanne á tónleikum í Katrinehólms kirkju. Það var gamalkunn hljómsveit frá Katrineholm sem lék og í fyrsta lagi írsk lög. Djákni, kona á miðjum aldri, hélt stutt ávarp áður en tónleikarnir byrjuðu. Þar sem lögin voru flest írsk talaði hún um Kelta og ævagömul viðhorf þeirra, til dæmis til náttúrunnar og að allt líf er samofið. Einmitt þegar hún talaði um þetta fannst mér sem hún talaði um upplifun mína í skóginum.
Við Susanne fórum í fjögurra vikna ferðalag upp í Norrlnad í fyrrasumar. Við eignuðumst þar margar fínar og eftirminnilegar upplifanir sem við erum ennþá að tala um. Upplifanirnar eru líka allt um kring hér heima, í skóginum, á veröndinni þegar morgunsólin vermir andlitið, eða þegar kvöldsólin setst sem í eldhafi yfir Kilsbergen. En ég þarf bara að taka eftir þessu þó að það sé heima hjá mér. Það kæmi mér ekki á óvart þó að við mannfólkið þurfum í framtíðinni, kannski náinni framtið, að venja okkur við að njóta af því sem er nær en af því sem er fjær. Það er engin svartsýni en kannski góður möguleiki til að lifa verðugu og góðu lífi.
Það eru áratugir síðan ég heyrði gert grín að manni sem bauð góðan daginn og kastaði kveðju á fólk í strætó í Reykjavík. Hann var sagður skrítinn og það var hlegið að þessu. Sé ég á gangi á götu í Örebro og mæti óvart augnaráði fólks heilsa ég oft. Kveðjunni er nánast alltaf tekið með gleði. En ég veit að ég er líka skrítinn.
Á laugardagssíðdegi fyrir stuttu kom ég í byggingarvöruverslunina K-RAUTA í Örebro til að leita að termóstati fyrir rafmagnsofna. Það var aðeins eina manneskju að sjá í þessari stóru verslun þegar ég leit inn og ég gekk að ungri konu við kassann og sagði henni erindi mitt. Já, sagði hún, hann Adam ætti að get hjálpað þér með þetta. Svo kallaði hún hátalara og bað Adam að koma að upplýsingadiski í miðri versluninni. Ég gekk þangað en ekki kom Adam. Konan við kassann veitti því athygli og kallaði aftur á Adam. Svo kom hann og spurði hvað hann gæti gert fyrir mig. Ég bar upp erindið.
Þau áttu það sameiginlegt Adam og unga konan að þau voru bæði sérstaklega vingjarnleg og hjálpleg og það gladdi mig. Ég sagði Adam það og hann virtist gleðjast yfir að heyra það. Þegar við Adam vorum búnir að gera það sem gera þurfti gekk ég aftur að kassanum og borgaði eitthvað sem ég hafði tekið. Síðan sagði ég konunni við kassan að það hefði verið svo ánægjulegt að koma og njóta vingjarnlegheitanna og hjálpseminnar sem ég hafði mætt hjá þeim. Hún virtist svolítið hissa en sagði svo; "en þú ert svo fínn líka". Svo vorum við öll glöð og ég hélt heim á leið til skógarjaðarins þar sem vetrarnóttin ríkir og var ánægður með búðarferðina mína.
Það er föstudagsmorgun og ég er einn heima. Ég sit með tölvuna við matarborðið og beint fyrir framan mig er gluggi og þar fyrir utan eru höfuðstöðvar fuglanna þar sem venjulega er af nógum mat að taka. Þeir koma og fara, þeir hlaupa stundum beint upp örmjóa toppa á sírenunum sem eru þar í vetrardvala. Þeir geta margt fuglarnir sem ég ekki get.
