Hindesmessumarkaðurinn í Örebro

Fimmtudagur í dag og þá var það að vanda söngæfing hjá Hafðu það gott kórnum. Morgunverðurinn heldur með styttra móti og svo bara að drífa rusladallana út í bíl og halda af stað. Þannig er það á fimmtudögum og það er komin regla á það og það er gott að hafa reglur á vissum hlutum. Svo skil ég Valdísi eftir við sóknarhúsið í Fjugesta og fer sjálfur í endurvinnsluna með þessa þar til gerðu ruslakassa sem við keyptum í IKEA. Plast í einum, pappi í öðrum, dagblöð í þeim þriðja og gler og blikkbaukar í þeim fjórða. Svo er ég svo skrýtinn að ég hef gaman af að sotera og liggur ekkert á. Eiginlega er þetta ekki sortering þar sem við erum búin að sortera í dallana. Eftir sorteringuna lýk ég öðrum erindum í Fjugesta og læt tímann líða þangað til kóræfingunni lýkur.

Í dag héldum við frá Fjugesta styttstu leið til Örebro til að sýna okkur á hinum árlega markaði sem kallast Hindesmessumarkaðurinn. Þessi markaður byrjaði á 14. öld og þá var það í fyrsta lagi járn sem var til sölu þar. Í dag selst ekkert járn en vissulega ýmsir hlutir gerðir úr járni. Um 80 000 manns heimsækja þennan markað árlega, en hann er staðsettur á Storatorginu í Örebro og teygir sig út í nærliggjandi götur. Fólk kemur frá flestum landshlutum til að selja vörur sínar. Þar gefur að heyra mállýskur frá norðlægum héruðum Svíþjóðar, frá Vermlandi, Skáni, auðvitað úr Dölunum og fleiri héruðum. Venjulega hittir Hindesmessan á köldustu daga ársins og það er engin tilviljun, það er bara sá árstími.

Hindersmässan i Örebro

Í fyrsta skipti sem við fórum á Hindesmessumarkaðinn var 17 stiga frost og þá vorum við að ganga frá eftir flutninginn til Örebro. Rósa dóttir okkar var þá með okkur og við keyptum tröppu til að geta sett upp ljós og gert annað það sem búferlaflutningum tilheyrir. Næst þegar við Valdís fórum á markaðinn var líka mikið frost og þegar við gengum fram hjá einu sölutjaldinu sat þar kona með mikið af ullarvörum fyrir framan sig, prjóna í höndum og drakk kóka kóla úr plastflösku.

Þá sagði ég við Valdísi að hún hlyti að vera eitthvað biluð þessi að drekka kók kóla úti í hörku frosti. Svo hélt ég göngunni áfram. Skömmu síðar tók ég eftir því að ég var orðinn einn á ferð. Ég sneri við og fann Valdísi á tali við kóka kóla konuna. Hún var þá íslensk þessi kona og við nánari kynni reyndist hún alls ekki biluð. Hún er árlegur gestur á Hindesmessumarkaðinum og kemur 200 km leið til að selja prjónaskapinn sinn. Í dag var önnur kona í sölubásnum hennar en sjálf skyldi hún koma á morgun.

Þegar Valgerður varð 40 ára keyptum við afmælisgjöfina hennar á þessum markaði. Þá var yfir 20 stiga frost og eins gott að láta ekki fötin rifa mikið í hálsmálinu. Ferð okkar á markaðinn í dag var í fyrsta lagi farin til að sýna okkur og sjá aðra og til að kaupa pylsur og bjúgu frá smáframleiðendum langt í burtu. Valdís keypti nokkurra kílóa poka af vermlendskum bjúgum og ég ætlaði að kaupa hreindýrabjúgu langt, langt norðan að. Svo þegar heim kom voru hreindýrabjúgum ættuð vestan úr Vermlandi. Þannig fór nú það en þau reyndust alla vega góð ofan á brauðið með síðdegiskaffinu á Sólvöllum.

Nú er ég búinn að tala heil mikið um kulda. Meðan ég beið eftir Valdísi í Fjugesta í morgun kom ég við á verkstæðinu hjá rafvirkjanum okkar. Þá var kaffitími hjá þeim. Við töluðum um mikinn kulda, þar sem frostið fer niður fyrir 40 stig eins og það gerir langt norður í landi. Þeir sögðu að þegar frostið fer niður fyrir ákveðið mark, sem ég man ekki hvað er, þá frjósi bunan á leiðinni niður ef pissað er úti. Þá nota strákar sér tækifærið og pissa upp byggingum og listaverkum með því að stjórna bununni af norðlenskri strákasnilld. Það var nú um það og getur vel verið satt. Ég veit ekki hvort ég mundi þora að gera tilraun.

Ps. Þetta um kóka kóla konuna segir jú að ég er ekki alveg fordómalus.

Tímamót á ný

Eftirfarandi birti ég á tímamótadegi í janúar í fyrra. Ég birti það aftur nú af sama tilefni, lítið breytt en aðlagað að janúar á nýju ári.


Þann 17. janúar 2012 voru 21 ár síðan Kuwaitstríðið byrjade, sama dag byrjaði gos í Heklu og hún tengdamóðir mín varð 82 ára. Og að lokum -Ólafur Noregskonungur dó. Það var líka þennan dag sem ég vaknaði á Hótel Sögu og byrjaði daginn á því að fá mér koniak. Um tveimur tímum síðar brustu síðustu máttarstoðir lífs míns, bikarinn var fullur og það rann yfir barmana. Með grátstafinn í kverkunum hringdi ég inn á Vog og sagðist hafa gefist upp. Léttirinn var ólýsanlegur.

Þennan dag komu í heimsókn til mín á Sögu þær Rósa dóttir mín og Svandís Svavarsdóttir. Þær komu til að sýna mér samkennd og gleðjast með mér yfir löngu tímabærri ákvörðun. Það dró líka úr skömminni sem er rótgróin í lífi alkohólistans. Þessi heimsókn var afgerandi því að með henni fékk ég mikilvæga staðfestingu á því að ég væri að gera alveg hárrétt og þó að ég væri viss um að svo væri, þá þurfti ég að verða ennþá vissari. Einum eða tveimur dögum seinna fór ég til Vestmannaeyja þar sem ég fékk að dvelja hjá Valgerði dóttur minni og fjölskyldu þangað til ég fékk að komast inn á Vog. Ég þorði ekki heim þar sem ég var hræddur um að ef ég næði úr mér timburmönnunum og færi að vinna, að ég tæki þá til baka mikilvægustu ákvörðun lífs míns. Það mátti bara ekki ske.

Í Vestmannaeyjum sat ég gjarnan við norðurgluggann á daginn meðan ég var einn heima, horfði á eldana í Heklu í fjarlægð og velti fyrir mér örlögum lífs míns. 25. janúar flaug ég með lítilli flugvél frá Eyjum og fór beint frá Reykjavíkurflugvelli inn á Vog ásamt AA manni í Reykjavík og Rósu dóttur minni. Við biðum nokkra stund í rúmgóðu andyrrinu þangað til hjúkrunarfræðingur kom og tók á móti mér. Ég var mikið hugsi, hræddur og leiður. Fram í andyrrið heyrðist kliður frá þeim innrituðu. Ég horfði mikið á þröskuldinn sem ég vissi að ég mundi bráðlega ganga yfir og hugsaði: Þegar ég stíg yfir þennan þröskuld geng ég yfir landamærin til nýja óþekkta landsins sem ég þrái svo mikið og hafði lengi þráð.

Á náttborðinu mínu lá í janúar í fyrra sænsk bók sem ég leit í flest kvöld og hún heitir á íslensku Lyklar hjartans. Bókmerkið sem ég notaði í þessa bók er mynd af mér tekin nokkrum árum áður en ég gekk yfir þröskuldinn til móts við nýja landið. Flest kvöld sem ég leit í þessa bók leit ég einnig á myndina og mig rak eiginlega í rogastans og ég hugsaði: Hvar er hann staddur þessi maður, hver er hann, hvað leynist bakvið þetta tekna, raunalega andlit og þessi líflausu augu? Myndin var tekin á þeim árum sem ég á mörgum erfiðum dögum huggaði mig við það að sólin mundi samt koma upp á morgun líka, hvernig sem allt gengi í dag, og ég mundi þrátt fyrir allt lifa af til að vera með um það.

Dvölin í fimm og hálfa viku hjá SÁÁ var mikið sorgartímabil. Hver verður ekki sorgmæddur sem áttar sig á því upp úr miðjum aldri að honum hafi mistekist að lifa lífinu sem honum var gefið og ekki heldur tekist að nýta þá hæfileika sem fylgdu gjöfinni? Nýja landið reyndist gott land -nýtt líf. En það tekur tíma í þessu sambandi að verða fullorðinn maður upp úr miðjum aldri en mér tókst alla vega að verða fullorðnari. Stall af stalli, heiðarbrún af heiðarbún hélt ég áfram móti markmiðinu og víðsýnið jókst við hverja bungu sem ég hafði að baki. Ég er ennþá á þessari leið og vona að mér takist að halda því áfram til míns síðasta dags. Þegar ég staldra við í dag og lít yfir leiðina sem ég hef að baki er útsýnið bjart og gott. Maðurinn á myndinni á bókmerkinu hefur fengið nýja ásýnd og hann má aldrei, aldrei byrja að þræða slóðina til baka.

Á mörgum sumarmorgnum þegar sólin kemur upp í austri hríslast hún fagurlega gegnum skóginn utan við gluggann sem ég sit við á þessu augnabliki sem ég er að skrifa. Ég hef janúarkvöldið handan við gluggarúðuna. Ég er hættur að sækja traust í það að sólin muni koma upp á morgun líka hvernig sem á stendur. Ég get hins vegar dáðst að fegurðinni þessa sumarmorgna og notið þess að vera til, og ég get skynjað í vetrarmyrkrinu að ljósið finnist þar líka þrátt fyrir allt. Meira að segja þó að ég sé orðinn sextíu og níu ára get ég óskað mér þess á kvöldin að nóttin líði fljótt því að það verði svo gaman á morgun. Á þann hátt get ég séð ljós í myrkrinu og þá er myrkrið alls ekki svart.

Frammi í stofu situr konan sem hefur fylgt mér í fimmtíu og eitt ár. Hún er annars vegar að sauma í dúk og hins vegar að fylgjast með sjónvarpinu. Haustið 1993 var ég upphringdur af manni sem vissi að ég væri að leita að vinnu og hann gekk beint til verks og spurði: Guðjón, geturðu hugsað þér að flytja til Svíþjóðar og vinna þar? Ég leit á snöggt á konuna mína og sagði að maðurinn hefði spurt hvort við vildum flytja til Svíþjóðar til að vinna. Ég varð yfir mig undrandi en hugsaði ekki "nei". Ég sá á viðbrögðum hennar að hún hugsaði heldur ekki "nei". Það var ekki svo algengt að svona tilboð bara dyttu niður úr loftinu, og fyrir fólk sem var að verða fimmtíu og tveggja ára eins og við vorum þá, var það ennþá óalgengara. Og það var alveg öruggt að við mundum aldrei fá svona tilboð oftar. Það var útilokað að neita þessu.

Landið nýja kom í tvennum skilningi, í myndmálinu og í raunveruleikanum. Við erum stödd í öðru landi sem er aukavinningur fyrir að hafa gefist upp fyrir ofuraflinu fyrir tuttugu og einu ári, voga að taka góða ákvörðun og framkvæmd hana.

Guð, gefðu mér æðruleysi
til að sætta mig við það
sem ég fæ ekki breytt,
kjark til að breyta því
sem ég get breytt
og vit til að greina þar á milli.

Ég er hissa

Ég er hissa á því sem er að ske á Íslandi. Árum saman hafa bílstjórar flutt salt á hina ýmsu staði, væntanlega um allt land. Þeir hafa væntanlega séð að saltsekkirnir voru merktir "iðnaðarsalt" og það á ekki að nota í mat. Mennirnir á lyfturunum sem lyftu saltsekkjunum á vinnustöðunum sem voru að framleiða matvæli hljóta að hafa séð þessa merkingu, líka mennirnir sem slepptu saltinu úr sekkjunum og þeir sem tóku sekkina og hentu þeim eða sendu til baka. Gjaldkerarnir sem borguðu reikningana hafa líka séð þetta á reikningunum og svo margir, margir fleiri. Allir þögðu í 13 ár eða hvað það nú var og svo varð allt vitlaust.

Matvælaeftirlitið!!!!! Einhvern verður allt í einu að hengja, ég er saklaus!

Svona er það með svo margt annað líka og ég skil ekki neitt. Menn skrifa hverja heilsíðugreinina eftir aðra, svo langar og leiðinlegar að alla vega ég nenni ekki að eyða tíma mínum í að lesa þvargið.

Það er kominn tími fyrir Nýja Ísland sagði maður um daginn. Að rífa húsið til grunna og byggja það upp á nýtt sagði annar. Myndmál um að eitthvað verður að gera.

Hvernig væri að stinga niður fæti og fara að lesa ljóð gömlu skáldanna. Það leikur grunur á því að þeir hafi sumir hverjir verið kendir þegar þeir ortu ljóðin sín en þeir elskuðu landið sitt örugglega. Hér er ljóð til að byrja á í kvöld og svo bara að kaupa ljóðabók á morgun.

Ísland ögrum skorið,
eg vil nefna þig,
sem á brjóstum borið
og blessað hefur mig
fyrir skikkan skaparans.
Vertu blessað, blessi þig
blessað nafnið hans.

Ísland ögrum skorið,
eg vil nefna þig,
sem á brjóstum borið
og blessað hefur mig,
sem á brjóstum borið
og blessað hefur mig.

Lag: Sigvaldi Kaldalóns. Ljóð: Eggert Ólafsson

Stig Helmer

Blað er brotið í sögu síðustu sex ára okkar Valdísar. Við fórum í bíó. Það er alveg að verða eitt ár síðan við keyptum núverandi bíl okkar og þessum bíl fylgdi eitt og annað. Tryggingin var frí fyrsta árið, enginn skattur í fimm ár, við fengum með honum i-Pad, málband  og tvo bíómiða. Þetta fengum við vegna þess að við keyptum bílinn svo fljótt eftir að þessi bíltýpa kom á markað og eiginlega var það svo að við bara biðum eftir að hann kæmi.

Á miðnætti komandi hefðu bíómiðarnir runnið út. Þess vegna vorum við í bíó einmitt í dag. Við sáum myndina Saga Stígs Helmers. Stíg Helmer er kvikmyndapersóna í mörgum myndum sem hafa gengið í fjölda ára. Stíg er maður bláeygur og virðist kannski svolítið einfaldur en þó er hann eiginlega aldrei plataður til óbóta. Svo hefur hann þann góða eiginleika að hitta fallegar konur sem dá þessa eiginleika hans og myndunum lýkur gjarnan á því að Stíg kyssir þessar konur á sinn sakleysislega hátt og svo virðast þær bara vera konurnar hans -alsælar. Það rennur aldrei blóð eða mannvonska í myndum Stígs Helmers.

Myndin í dag gekk út á það að Stíg hitti fallega stúlku á unglingsárum og þau urðu ástfangin. Þeim var síðan stíað sundur af foreldrum og fleirum sem komu við sögu. Fjörutíu og níu árum siðar, þegar Stíg er maður kominn á efri ár og farinn að taka lífinu með ró, tekur hann og norski vinur hans sem alltaf fylgir honum gegnum myndirnar að leita að þessari konu. Norski vinurinn finnur hana að lokum og stefnir til fundar með þeim á veitignahúsi án þess að Stíg viti. Svo verða fagnaðarfundir og myndin endar ekki óvænt þar sem Stíg kyssir þessa gömlu kærustu sína á kinnina og svo er ekki annað að skilja en lífið blasi við þeim. Hvað eru nokkur ár á milli vina?

Já, svona var myndin sem við Valdís fórum að horfa á, einn af stærri menningarviðburðum hjá okkur á þessu ári, og okkur fannst það hin besta tilbreyting í erli daganna. Mér finnst hálfpartinn að við Stíg eigum nokkuð sameiginlegt og það er þessi einfeldni. Ég tel mig ekki líða skaða af henni frekar en Stíg. Í myndinni kunni Stíg utanað allar járnbrautaráætlanir í Svíþjóð þar sem ég kann ekki eina einustu. Með þessa sakleysismynd í huga ætla ég að leggja mig snemma og verða vel úthvíldur snemma að morgni. Draumar mínir munu ekki verða mér erfiðir í nótt.

Sýnishorn úr mynd dagsins

Ég talaði við betri helminginn

Þegar allt gengur sem best, vinnu- og sköpunargleðin er í hámarki, þá er kominn kvöldmatur. Svo, þar sem ég er ellilífeyrisþegi og dagarnir eru rétt að að lyfta sér frá svartasta skammdeginu, kemur eiginlega ekki til greina að vinna við smíðar heima hjá sér eftir kvöldmat. Þó hef ég gert það stöku sinnum síðustu tíu dagana. Ég talaði um sköpunargleði og það er einhvern veginn þannig að það sannast, næstum eftir hvern einasta dag, að allt sem við höfum veri að gera hér heima hefur verið hárrétt hugsað frá byrjun.

Þegar svona gengur vil ég alls ekki verða fyrir neinum truflunum. Í þau fáu skipti sem síminn hefur hringt síðustu dagana hef ég sagt um leið og fyrsta hringingin heyrist að ég voni að það sé ekki Ove. Og það hefur heldur ekki verið Ove -fyrr en í gærmorgun. Þá lágum við enn í rúminu og vorum að tala saman. Þá hringdi farsíminn minn. Ég var ekki með gleraugun á mér þegar ég tók símann og sá því ekki hver var að hringja. Svo opnaði ég símann og sagði: Guðjón. Það var Ove! Geturðu komið og unnið dagvinnu á morgun, spurði hann. Bíddu, sagði ég.

Svo stakk ég símanum undir rassinn á mér svo að hann heyrði ekki hvað okkur fór á milli og sagði Valdísi um hvað málið snerist. Já, viltu ekki bara gera það, sagði hún svona ofur eðlilega. Ég tók símann til baka og sagði Ove eð ég væri búinn að tala við betri helminginn og ég mundi koma. Þetta gerði að verkum að mér lá mikið meira á að koma hlutum í verk allan gærdaginn en dagana þar á undan. Ég mundi missa úr heilan dag við gerefti og dyraáfellur, smíðar og málningu.

Ég lagði óvenju snemma af stað til Vorness í morgun og hugsaði einmitt um það að daginn væri ekki merkjanlega tekinn að lengja á morgnana. Samt vissi ég að dagurinn í dag er um 40 mínútum lengri en styttsti dagurinn um vetrarsólhvörfin. Ennþá er þó breytingin minni á morgnana. Þegar ég ók niður malarveginn hérna næst Sólvöllum hugsaði ég til sjónvarpasfréttar frá í gær um slys á vegum þar sem ekið er á dýr, sérstaklega elgi. Talað var um að þau slys væru mun fleiri en fram kæmi almennt.

Í fréttinni voru sýndar nokkrar myndir þar sem afleiðingarnar höfðu orðið mjög alvarlegar. Þá höfðu elgirnir lent með afturhlutann langt inn í bílinn og framfætur og höfuð stóðu út um framrúðuna. Ég ók því rólega og reyndar fannst mér sem óvenju margir gerðu það. Nokkrum sinnum fór ég út á bílastæði til að hleypa þeim framúr sem virtust hafa einhverju mjög áríðandi að sinna og fóru því geyst. Sumir eru víst ákaflega mikilvægir og ekkert má hefta þeirra för og hugsanlega eru það þeir sem fá elginn lengst inn í bílinn. Eftir það liggur þeim ekki á þar sem ferðirnar verða ekki fleiri.

Í desember vann ég mikið, einnig um hátíðarnar, og þá var sérstakt helgarálag. Þetta fæ ég útborgað í dágóðri upphæð í janúar sem gerir það að verkum að ég fæ mjög lítinn ellilífeyri allt næsta ár. Ég vil samt taka það fram að ég fæ góðan lífeyrissjóð og ber að vera þakklátur fyrir það. Með aðstoð hjálplegrar konu hjá Tryggingsastofnun reyndi ég að reikna út ellilífeyrinn fyrir næsta ár og hann virðist ekki verða meiri en svo að í dag vann ég fyrir tveggja mánaða ellilífeyrisgreiðslum. Því má reikna með að ég vinni eitthvað á þessu ári og fái þá margfalt meiri tekjur en það sem ég mundi fá frá Tryggingarstofnun. En ég má bara alls ekki vinna í desember í ár því að þá fæ ég lítinn sem engan ellilífeyri næsta ár heldur.

Við Valdís höfum talað um það að ég geti unnið svolítið fram í september í ár, en svo verður vinnuferli mínum að fara að ljúka. Ég verð þó að segja það að koma á þennan vinnustað og hitta þessa skjólstæðinga sem raða sér í kringum mig til að bjóða mig velkominn, það er umbun sem ekkert kemur launagreiðslum við. Sumarið 1993 þegar ég vann á Vogi var ég spurður af kunningja sem ég hitti fyrir norðan hvort ég væri nógu munnhvatur til að vinna við þetta. Það fjallar ekki um að vera munnhvatur, það fjallar í fyrsta lagi um að vera manneskja sem lætur þó alls ekki hvað sem er viðgangast.

Klukkan tifar og þar sem ég þarf minn átta tíma svefn í nótt líka verð ég að setja punktinn yfir iið, annars verður ekki smíðað og málað mikið á morgun. Við ætlum líka að bregða okkur í bíó seinni partinn og sjá Stig Helmer. Myndirnar hans eru svo saklausar og bláeygar. Hann þarf engan að drepa eða láta blóð renna til að hafa ofan af fyrir fólki. Valdís viðraði ullarfeldina okkar í þokkalegum vindi í dag þannig að það verður hreinn unaður að leggja sig eftir útaf burst og piss. Góða nótt.

Þar liggja mörkin skaltu vita

Það er merkilegt hvað ég er búinn að sofa gríðarlega mikið síðan ég hætti að vinna. Í morgun var ég þó heldur frárri á fætur og dreif af eina límingu þar sem ég er að smíða sólbekki. Svo var morgunverður. Þar sem ég er nú á þessum góða aldri sem ég tel mig vera, vil ég taka því rólega á morgnana og þá á ég ekki bara við að ég megi sofa alveg endalaust. Ég vil taka tvo tíma í morgunverð, lesa svolítið blöð, alla vega fyrirsagnir, setjast í góðan stól og teygja svo úr mér, já bara almennt að hafa það huggulegt.

Svo hef ég verið að uppgötva eitt um mig upp á síðkastið. Ég er orðinn meiri síðdegismaður en ég var áður. Ég var að tala um þetta við Valdísi í dag og talaði um að skýringin væri kannski sú að ég hef unnið mikið kvöld í Vornesi allra síðustu árin og þar með fært til þann tíma dagsins sem ég einbeiti mér mest. Já, Valdís féllst nú á að þetta gæti væntanlega staðist. Annars ætla ég ekki að eyða miklum tíma í að grafa í þetta. Það þjáir mig alls ekki, heldur finnst mér þessir morgnar afar notalegir.

Í gær fórum við Valdís inn í Örebro. Hún var eftir í Marieberg til að búðarrölta svolítið en ég fór i byggingarvöruverslunina þar sem við erum í stórum dráttum búin að kaupa efni í eitt einbýlishús. Ég var með blað með ótal málum af áfellum á þrjár dyr og sólbekki undir þrettán glugga. Ég spurði hvort þeir vildu hjálpa mér með að saga þetta í grófum dráttum þar sem sögin mín væri með of litlu borði til að ráða við það. Já, það var nú ekki málið. Svo sögðuðu þeir þrjár plötur í 23 renninga af ólíkum breiddum og þeir gerðu þetta með svo góðu geði og án kostnaðar að ég varð næstum klökkur þegar ég sagði þeim að það væri alveg frábært að leita til þeirra. Það væri þess vegna sem ég kæmi alltaf þangað á endanum. Nú get ég fínsniðið þessa renninga á söginni okkar.

Mér datt í hug um helgina að láta gera þetta í annarri verslun en þetta var eiginlega of mikið til að ég teldi að ég fengi sömu hjálpsemi þar. Það er líka svo að þegar ég er vanur að fá alltaf góðar móttökur á einum stað, þá finnst mér það vera svolítið að halda framhjá að leita annað. Það sama var þegar ég hætti að hitta Carl-Henrik á Volvóbílasölunni og fór að hitta Nicklas hjá Ford að mér fannst ég vera að halda framhjá Carl-Henrik. Það fór nú samt fljótt af og auðvitað man Carl-Henrik ekki hið minnsta eftir að ég hafi einhvern tíma komið þangað. Þó veit ég að hann mundi þekkja mig ef ég kæmi þangað á morgun.

Annars veit ég ekki hvers vegna í ósköpunum ég er að tala um þetta. Eftir heimkomuna í gær með efnið byrjaði ég að smíða sólbekki og ákveðin líming var það fyrsta sem ég gerði í morgun. Svo seftir hafragrautinn minn með rúsínunum tók ég smá hlé og fékk mér svo einhverja hveitibollu með osti. Þar með var eins og ég hefði fengið eitthvað þungt í magann, nokkuð sem bara hélt sig þar og gerði mér erfitt fyrir. Ég reyndi samt að láta það ekki á mig fá og hélt mínu striki. Svo eftir kvöldmatinn gekk ég að krananum og fékk mér þrjú glös af vatni og í þessu vatni leyndist nýtt líf.

Það er einkennilegt með mann á mínum aldri sem ráðlegg öðrum að drekka vatn við vanlíðan og svo plata ég sjálfan mig á sama fyrirbæri. Það er ekki ósjaldan þegar ég hef verið að vinna kvöld að fólk hefur komið til mín og sagt að það sé svo undarlegt, að hjartað slái svo einkennilega, að það sé svo skrýtið í brjóstholinu eða eitthvað þvíumlíkt sem erfitt er að lýsa. Þá verð ég mjög spakur og tala eins og vís maður og segi: Taktu þetta glas og farðu svo að krananum og drekktu þrjú glös af vatni. Svo skulum við tala saman. Aumingjans manneskjan gerir þetta, horfir á mig sem skrýtinn Íslending og setst að lokum fyrir framan mig eftir vatnsdrykkjuna. Svo tölum við um börnin þeirra, systkinin, fallega landið sem við búum í eða eitthvað sem drifir huganum. Eftir einar 20 mínútur hefur manneskjan fengið lífskraftinn á ný. En hvað það er gaman að þessu og svo renn ég á hálkunni sjáfur og skil ekki neitt. Jú, reyndar gerið ég það oftast nær.

Það er orðið áliðið eftir einn dag með líma, mæla, saga, hefla, pússa og máta. Það er svo gaman að máta því að þá sjáum við hvað það verður mikil breyting. Valdís tók sig til og hnoðaði í soðiðbrauð og steikti. Eitthvað var soðiðbrauðsgerð til umræðu um daginn á blogginu og er það kannski svo að þetta þekkist bara á Norðurlandi? En alla vega, soðiðbrauð er ósætt brauð, þunnt, tekur ekki svo mikið pláss í maga og er mjög gott með osti sem viðbót við morgunverð eða með síðdegiskaffinu. Auðvitað má smyrja með fleiru en osti og það má meira að segja nota á það sultu. En þá tístir hláturinn í baðvigtinni og hún vonast til að komast yfir 100 kg strikið. En það skal ég ekki láta eftir henni, þar liggja mörkin!

Örtröð í Marieberg

Það var nú meiri urmullinn af fólki og bílum í höfuðstöðvum Mammons í Örebro, Marieberg, í dag. Mér fannst sem það væri eiginlega ekki hægt að aka eftir umferðareglum, heldur væri nauðsynlegt að ná augnsambandi við bílstjórann í næsta bíl ef vel ætti að fara. Bílastæðunum þarna má næstum líkja við flugvelli að stærð og þegar ég var búinn að aka spölkorn á þennan hátt var ég kominn að lítilli endurvinnslustöð sem þarna er. Ég tók fyrsta dallinn út úr bílnum, þann með plastinu, og horfði á einn gáminn til að fullvissa mig um að það væri gámurinn fyrir plast. Jú, það var hann og hann var sneisa fullur framan frá séð.

Þá birtist mannvera, yngri kona með fötu í hendi, og sagði glaðlega; það er nóg pláss hér bakvið. Já, einmitt, þannig er það gjarnan. Hún gat alveg látið það vera en að hún gerði þetta voru þægileg mannleg samskipti. Svo fór ég á bakvið og tæmdi dallinn þar sem nóg var plássið og þegar ég kom fram fyrir hann að bílnum aftur var ég orðinn einn við gámana. Fjórir dallar að losa með fjórum tegundum og mér finnst svo notalegt að það er hægt að gera þetta á þann besta hátt sem völ er á.

Meðan ég dundaði við þetta var Valdís í matvöruversluninni. Það er notalegra fyrir hana að vera ein þar vegna þess að ég á vanda til að fara í búðarfýlu. Ég vil bara hafa miða með því sem þarfa að kaupa og kaupa það og svo er verslunarferðinni lokið. En Valdís vill fara þetta í rólegheitum og sjá eitt og annað sem finnst á hillunum. Vissulega hefur hún oft fundið það sem við vissum ekki áður að væri til. Svo kannski kaupir hún það og í sumum tilfellum er það ómissandi á eftir. Frá endurvinnslustöðinni fór ég í byggingarvöruverslunina K-rauta og í svoleiðis búðum er ég öllu rólegri og skoða þá gjarnan hvað finnst og hvernig best væri að leysa eitt og annað sem ég þarf að gera heima. Ég er sem sagt mikið hlutdrægur á þessu sviði. Kannski er ég bara sérvitringur.

Í K-rauta hitti ég mann sem hefur áður hjálpað mér og spurði hann eftir þykktum á MDF plötum sem ég hugsa mér að nota í sólbekki hér á Sólvöllum. Þykktin sem ég vildi fá er bara seld eftir pöntunum og er þá svíndýr. Þá var bara um að ræða 22 mm þykktina sem þeir selja af lager og setja svo breiðari álímingu á framkantinn. Við skeggræddum þetta og vorum sammála. Svo spurði ég hvað kostaði að fá svona plötu sagaða í sex renninga.

Hann stóð þarna rólega með hendur fyrir aftan bak og sagði að fyrsta sagarfarið kostaði 18 krónur og svo færi það eftir tíma. Svo hálf glotti hann. Hann hefur nefnilega sagað fyrir mig áður og svo sagt að hann bjóði upp á sögunina. Ég fann á öllu að hann vissi að ég myndi eftir þessu og einnig að ég vissi að hann tæki ekkert fyrir það núna heldur. Þegar ég sagðist ekki taka plötuna núna vegna þess að ég væri ekki með kerruna sagði hann að það væru jú mikið betra að geta tekið það með sér heim sem maður keypti í verslunarferðum. Hann var önnur manneskjan sem gaman var að hitta í Marieberg þennan dag. Hann var sniðugur þegar hann sagði hlutina.

Svo þegar ég fór frá K-rauta tók við þessi gríðarlega umferð á verslunarsvæðunum og umferðarreglan "náðu augnsambandi" tók gildi á ný. Ekki voru allir tibúnir til að nota þessa reglu, heldur tóku sér rétt, en yfir höfuð var fólk tillitssamt og viðmótsgott. Ég reyndi að vera það líka. Einu sinni hef ég þó hagað mér illa þarna.

Við Valdís vorum á leiðinni út í bíl og það var alger mannþröng á stæðinu þegar við nálguðumst bílinn. Einn var að reyna að bakka út úr stæði og annar beið eftir því að komast inn í stæði þar við hliðina. Allir sýndu aðgát og tillitssemi en allt í einu flautaði bíll fyrir aftan okkur inn í mannmergðinni. Ég ætlaði að líta við en áður en mér tókst það tók ég eftir bílstuðara við kálfann á mér og það var greinilega sá sem flautaði. Án þess að líta við sýndi ég fingurinn og það er ekki gert bara sí svona hér. Augnabliki síðar komst þessi bíll áfram og miðaldra, stressuð, svarthærð kona renndi niður hliðarrúðunni og kallaði mig kalldjöful. Þar fékk ég fyrir ferðina! Það sem hún gerði, að reyna að flauta sig áfram í mannhafi, var fyrir mér algerlega óhugsandi að gera og því gerði ég sem ég gerði. Ég get svo sem ekki sagt að ég hafi legið andvaka út af þessu atviki.

Óttalega mikill munur

Ég sá mér skylt að senda út skýrslu dagsins og í því skyni hafa verið teknar nokkrar myndir til að auðvelda þá skýrslugerð.


Ég hefði getað náð þessari mynd betri með því að draga niður gardínurnar en þá hefði heldur ekki orðið neitt útsýni. En alla vega, áfellur setti ég á marga glugga í fyrrahaust og að taka þessa mynd var til að sýna hvernig gluggi án gerefta lítur út. Þetta er nú hún Valdís búin að búa við í fjóra mánuði. Þar sem ég get ekki þagað yfir svo miklu er ég auðvitað búinn að segja frá því að uppsetning gereftanna er búinn að vera í undirbúningi í tvo daga. Í morgun byrjaði ég svo á því að bera inn eldivið fyrir næstu daga og svo fórum við út með ullarfeldina okkar til viðrunar. Þar á eftir sneri ég mér að uppsetningunni á gereftunum. Sú vinna byrjaði með hverri ferðinni á fætur annarri út í geymslu til að sækja verkfæri og annað sem til þurfti. Nú er það líka tilbúið til áframhaldandi vinnu, vel geymt í verkfæraskúffu með haldi, skúffu sem Valdís keypti handa mér svo að mér gengi betur að halda utan um og hafa með mér verkfæri til ákveðinna verka. En þetta með gereftin er nefnilega saga til næsta bæjar og það kemur fram á næstu mynd.


Þegar búið er að setja gerefti á glugga og sparsla yfir nagla verður útlit hans svona. Það er mikil breyting frá fyrri mynd. Áður en ég byrjaði gekk ég frá glugganum til að virða hann fyrir mér án gerefta, og svo þegar ég var búinn gekk ég aftur aðeins frá glugganum til að sjá muninn. Þetta geri ég til að gleðjast yfir vel unnu verki. Það kostar ekkert að gleðjast yfir því sem verið er að gera og er gott fyrir sálarlífið. Sama gerði ég líka við næsta glugga en svo verða ekki fleiri gluggar gereftaðir fyrr en á morgun. Þá vona ég að ég geti glaðst yfir nokkrum gluggum. Annars förum við inn í Marieberg á morgun, meðal annars til að kaupa efni í sólbekkina. Þá verður enn ein breytingin þegar þeir koma. Svona er lífið; fullt af skemmtilegheitum að gleðjast yfir. Það er nú ein af dyggðunum að vera ekki fúll við verkin sín.


Ég má til með að sýna þverskurð af gerefti. Hér kalla menn þetta antikgerefti og svona nota þeir sem eru "snobbaðir". :) Það eru antikhurðir hjá okkur og þá verður líka að fylgja þeim eftir með gereftunum. Þau eru all nokkuð dýrari en þegar við gerum svo mikið sjálf, ja, því ekki að kosta svolitlu til.


Einhver gerði grín að mér fyrir að vera að slípa eftir grunnmálninguna, en með því að slípa milli umferða verður bara meira gaman að þessu eftir á þó að ég, í hreinskilni sagt, njóti þess ekki beinlínis að slípa meðan það stendur yfir. Þá er bara að hugsa um eitthvað skemmtilegt á meðan. Svona skítavinnu verður að framkvæma úti þó að hiti sé um frostmark.


Svo lagði ég nýja herbergið undir mig og lagði plast á allt sem þarf að fara vel með. Það er gaman að mála og enn meira gaman þegar slípað er á milli umferða. Það má sjá að það ægir mörgu saman þarna inni í nýja herberginu okkar eins og stendur. Það er til dæmis örbylgjuofn upp á rúminu og þessi örbylgjuofn er á lausu ef einhver nennir að koma og sækja hann.

Svo las ég um það í íslenskum fréttum í dag að gert væri ráð fyrir að um 30 % íbúðarhúsa á íslandi séu mygluð, bara rétt eins og í nágrannalöndunum sagði einnig í fréttinni. Þess vegna birti ég hér myndir sem ég birti líka í haust.


Svona loftræsting er til að forðast myglu í þaki sem er einangrað upp á milli sperra. Eitt gat upp við mæni á hverju sperrubili og svo er látið rifa á milli niður við þakfótinn. Pottþétt aðferð.


Þessir ventlar sem eru svo settir yfir götin heita myglustopp og nafnið er engin tilviljun. Nú andar þakið og andrúmsloftið í húsinu verður dásamlegt eins og það er á Sólvöllum.

Því ekki að kosta svolitlu til sagði ég áðan. En ef ég ber hurðirnar okkar á Sólvöllum saman við lökkuðu eikarhurðirnar sem eru í íbúðum á Íslandi, þá fölna nú flottheitin okkar. Nú er ég búinn að segja ýtarlega frá miklu en eitt verður leyndarmál okkar Valdísar. Hvað skyldi það nú vera? Jú, góði kvöldmaturinn sem Valdís bar fram meðan ég endaði við gerefti á glugga númer tvö, það er okkar leyndarmál í dag. Ég á að vera upp úr því vaxinn að bulla um hvað sem er -eða hvað?

Stærsta flugvél í heimi

Stærsta flugvél í heimi lenti á Arlanda í dag. Kannski er ekkert merkilegt við það sérstaklega, en ég persónulega get ekki skilið hvernig þessi kroppur yfir höfuð getur tekið sig á loft.

Þessi flugvél er 84 metrar að lengd, og vænghafið er 88 metrar. Burðargetan er 250 tonn og þar með er komið að því hvernig svona risakroppur getur yfir höfuð tekið sig á lofti yfir heimshöfin. Þær þykja stórar sem stundum fara lágt yfir Sólvelli en þessi er nú býsna mikið stærri sýnist mér. Fleiri myndir eru á www.svd.se

Af hverju alltaf á morgnana?

All nokkra síðustu vinnudaga mína í árslok taldi ég næstum tímana sem eftir voru vegna þess að ég var orðinn þreyttur og hlakkaði afar mikið til að vera sjálfur herra yfir mínum dögum framvegis. Svo byrjuðu þessir góðu dagar og eftir hádegi á mánudaginn var hringdi ég til hans Lars nágranna eldri og spurði hann hvort hann gæti komið aðeins við hjá okkur, okkur langaði aðeins að spjalla við hann. Jú, það var ekki spurningin að Lars vildi koma og hann sagðist koma á þriðjudagsmorguninn eftir gönguferðina. Úff, hugsaði ég, þá kemur hann býsna snemma.

Svo kom Lars og við spjölluðum um heima og geima og margt annað en erindið var. Konan hans var ekki heima og honum líkaði bara vel að vera á þessu nágrannarölti svona í ró og næði. Þegar hann var farinn var næsta mál á dagskrá og ég hringdi í hann Lennart smið sem hjálpaði okkur við innréttingar í fyrra. Ég spurði hann hvort hann væri til í að koma og spekúlega svolítið í smíðum með mér. Já, sagði Lennart, ég er til í það og ég kem þá bara eftir gönguferðina í fyrramálið. Æi, hann líka, hugsaði ég, þurfa allir að koma svona snemma. Svo kom hann eftir gönguferðina og við ræddum um smíðarnar og allt mögulegt annað. Bæði Lars og Lennart eru ellílífeyrisþegar.

Ég var nú farinn að hlakka til þess að vera í ró og næði morguninn eftir, það er að segja í morgun. Svo um miðjan dag í gær hringdi síminn og það var pípulangingamaðurinn okkar og hann spurði hvort við værum enn ákveðinn í að hann kæmi snögga ferð til að lagfæra smávegis hjá okkur. Ég vildi fá þetta gert en í augnablikinu datt mér íhug að segja "nei", hann mundi nefnilega koma snemma. Svo sagði ég já við spurningunni og þá sagði hann að maðurinn mundi verða hér hálf átta. Ég stundi við í huganum því að það þýddi að ég færi á fætur hálf sjö. Svo kom pípulangingamaðurinn hálf átta í morgun og hann var fljótur að ljúka lagfæringunni. Svo spjölluðum við saman um stund. Þegar hann fór kom Valdís fram og sagði að hann hefði verið málglaður þessi pípari. Alveg rétt, hann lék á alls oddi og við töluðum meðal annars um ólíka möguleika til upphitunar. Og nú vil ég bara segja það að ef þið ætlið að koma á morgun; þá alls ekki fyrir hádegi.

Annars er það fleira en að hitta fólk sem ég er að brasa við þessa dagana. Ég er að komast í gang við frágang innan húss sem slegið var á frest í byrjun september. Í fyrradag sótti ég upp á loft 65 metra af gereftum sem ég grunnmálaði seinni partinn í fyrrasumar. Þar hafa þau þornað og er nú vel tilbúin til uppsetningar. Í gær dreif ég mig í að slípa þessi gerefti og svo hélt ég að ég yrði viljugur og vinnuglaður í dag við að mála þau eina umferð í viðbót. Þegar ég svo ætlaði að byrja að mála eftir að pípulangingamaðurinn fór fannst mér sem ég mætti nú aðeins setjast í góðan stól og slappa af. Svo settist ég í góðan stól og steinsofnaði.

Seinni partinn í hádeginu byrjaði ég svo málningarvinnuna og málaði þessa 65 metra í áföngum en fannst sem ég hlyti mega taka nokkrar hvíldir. Það gerði ég og ekki síst þegar Valdís bauð upp á pönnukökur með eftirmiðdagskaffinu. Núna er þessari málnigarvinnu lokið og mér finnst sem ég hlakki til að byrja uppsetninguna á morgun. Þar með á ég von á að ég verði kominn í gang með það sem ég þarf að gera í fínsmíðum áður en vorið gengur í garð.

Ég vaknaði upp af einhverjum rugluðum draumi

Ég vaknaði upp af einhverjum rugluðum draumi í nótt og fór þá á snyrtinguna og svo fékk ég mér vatn að drakka. Þar með fann ég að ég mundi ekki sofna alveg i bráð. Ég lagði mig undir ullarfeldinn og lét fara vel um mig og lét hugann reika. Fyrstu árin var ekki um það að tala að fara á klósettið til að pissa á nóttunni því að það var ekkert klósett. Ég fór þá í stígvél númer 46 því að það var svo auðvelt að renna fótunum niður í þau og svo fór ég út í skóg. Valdís fór hins vegar á kamarinn. Jafnvel þó að það væru hlýjar og hálf bjartar sumarnætur var þetta ekki svo notalegt.

Eitt sinn þegar ég stóð á stóru stígvélunum og pissaði út í skógarjaðrinum gelti dádýr mjög snögglega stutt frá mér, hvellt og hátt eins og venjuleg dádýr gera. Mér varð svo illt við að ég næstum skildi stóru stígvélin eftir á jörðinni þegar ég hoppaði, eða þá að ég hreinlega kom niður i þau aftur þegar ég kom til baka frá hoppinu. Svo heyrði ég hljóðin hverfa langt út í skóginn. Svo fór ég að skellihlægja. Í annað skipti byrjaði dádýr að gelta gríðarlega angistarfullu hljóði. Svo virtist þetta hljóð berast hratt fram og til baka og virtist aldrei ætla að taka enda. Það hljóðnaði þó að lokum. Nú fannst mér þetta ekkert hlægilegt.

Ég sá fyrir mér hvernig dádýrsmamman reyndi að bjarga kiði sínu, en án vígtanna og klóa átti hún engan möguleika móti tveimur refum. Geltandi horfði hún á dauðastríðið en þegar refirnir byrjuðu að draga dádýrskiðið í átt að greni sínu gafst hún endanlega upp og hljóðnaði. Yrðlinganarnir komu hlaupandi móti foreldrunum og svo hófst máltíð, máltíð sem ég hefði ekki viljað horfa á. Dádýrsmamma færði sig sorgmædd fjær, stóð kyrr svolitla stund og hjartslátturinn hægði smám saman á sér. Síðan lagðist hún niður, örugg, því refir svæðisins höfðu fengið það sem þeir þurftu. Afkvæmið hafði orðið hlífð mömmunnar og skjöldur. Hlutverkin höfðu snúist upp í andstæðu sína.

Hungraðir refirnir rifu og slitu volgt kjötið og seðjuðu hungur sitt. Kiðið var varla þekkjanlegt sem kið lengur og átveislan hægði á sér. Að lokum voru allir mettir. Refirnir drógu kiðið nær greniu sínu og svo lagði fjölskyldan sig þétt upp við hvert annað. Þau fundu ylinn frá hvert öðru og vornóttin var hlý og notaleg. Öll fjölskyldan fann hvernig volg næringin sem þau höfðu innbirt byrjaði að hafa áhrif. Þau fundu lifandi lífið streyma út í kroppana, niður í hverja tá og upp í höfuðin. Lífið var eins dásamlegt og dýr skógarins best geta óskað sér. Einstaka fluga kom of nærri og eyra kipptist við eða skott sveiflaðist. Eins og í sælli ölvunarvímu sofnaði heil refafjölskylda. Lífið hafði bæði tapað og unnið.

Spölkorn í burtu hafði dádýrsmamma lagt höfuðið niður á lyngþúfu og enn var hún nokkuð vör um sig. Eðlishvötin og lífsreynslan sáu um þá hvöt að vera á varðbergi á sem flestum augnablikum. Kiðið hennar var horfið en hún lifði í þeirri óumbreytanlegu vissu að þó að hún hefði misst það sem henni var kærast, þá var hún á lífi og hennar hlutverk var að viðhalda stofninum, halda áfram að lifa. Það var hennar lögmál. Síðsumars mundi hún hitta dádýrsherra með spengileg horn og það mundi verða stutt rómantík. Síðan mundi hún finna að hún var í hlutverki á ný, hlutverkinu að halda við stofninum hvað sem á dyndi. Sú eðlislæga tilfinning mundi gera veturinn bærilegri. Að vori mundi svo fæðast dílóttur fallegur afkomandi á ný og ekkert, ekkert, ekkert mætti nokkru sinni verða þeirri lítlu lifveru að meini. Svo svaf hún svefni dádýrsmömmunnar sem er búin að ganga í gegnum þá mestu sorg sem hægt er að leggja á hana og nú þegar hafði hún sorgina að baki. Svo hélt líf hennar áfram.

Refafjölskyldan vaknaði eftir góðan svefn með magann fullan af því besta sem nokkur refur getur óskað sér. Einn yrðlingurinn reisti sig upp og horfði á hina og svo stökk hann á einn þeirra. Leikurinn var í gangi. Refurinn og tæfan tóku því með aðeins meiri ró, teygðu makindalega úr sér, göptu svolítið og geispuðu og svo voru þau vöknuð til nýs dags. Refafjölskyldan var sterkari en nokkru sinni fyrr og ánægjan var í algleymi. Það var enginn gærdagur, enginn uggur vegna morgundagsins, aðeins hvert augnablik var látið nægja vegna þess að það þurfti ekkert meira. Fjölskyldan var ekki einu sinni svöng ennþá og leifarnar af kiðinu gátu beðið fram eftir degi þar sem allir voru ánægðir með sitt.


*

Upp í skógi vöxnum heiðunum milli Svärdsjö og Svartness í Dölunum er hæð ein þar sem vegurinn gengur að mestu framhjá þessari hæð í mjúkri beygju. Brú er líka yfir skorning í beygjunni. Nákvæmlega í þessari beygju nutu þrír yrðlingar þess að fylgjast með umferðinni og njóta athygli vegfarenda sem gjarnan stoppuðu, skrúfuðu niður hliðarrúðu og horfðust í augu við þessi líflegu dýr. Allir líkamar þessara ungviða og sérstaklega brún augun vöktu aðdáun þeirra sem gáfu sér tíma til að stoppa og horfa niður til þeirra þar sem þau sátu í vegkantinum. Yrðlingarnir voru ótrúlega fallegir og glaðir þar sem þeir horfðu upp til vegfarenda og þeir hreinlega horfðust í augu við fólkið. Nú eru mörg ár síðan.

Þetta sumar kom mamma í heimsókn og var þá 85 ára. Hún var alin upp við að það var hörð samkeppni milli refa og manna um matarbitann. Ef refur tók eitt lamb frá þeirri 16 manna fjölskyldu sem mamma ólst upp í þar sem flestir voru börn, var það mikill skaði. Það gat boðað nokkra svanga daga síðar. Þess vegna var ekki frítt við að mamma sæi refinn sem óvin. Við fórum með hana upp í heiðarnar milli Svärdsjö og Svartness en það var enginn yrðlingur við veginn þá. Þegar við fórum til baka sátu þeir allir í vegkantinum mömmu meginn. Ég stoppaði þegar ég var viss um að yrðlingarnir væru beint undir hliðarglugganum hjá henni. Svo bað ég hana að vefa niður rúðuna sem hún og gerði.

Mamma horfði lengi niður á yrðlingana og þeir horfðu upp móti henni, beint í augu hennar eins og venjulega gerði ég ráð fyrir. Eftir dágóða stund hagræddi hún sér í sætinu og skrúfaði upp rúðuna. Svo sagði hún hæglátlega: Þeir eru afskaplega fallegir. Ég átti varla von á að hún mundi segja þetta um bræður sinna gömlu keppinauta um matarbitann. Nokkrum dögum síðar fór maður þarna um á bíl, maðir sem líklega hafði ekki svo mikinn áhuga á þessum fallegu ungviðum. Því fór hann ógætilega þarna í beygjunni og yrðlingarnir lentu allir undir bílnum. Ekkert kið þurfti lengur að láta lífið þeirra vegna.

Áður fyrr hugsaði ég alltaf um regnskóga þegar talað var um lögmál frumskógarins. Nú er þessi frumskógur nokkra metra að baki hússins okkar. Það þarf sem sagt ekki suður til regnskóganna til að nálgast þetta lögmál. Refurinn tekur eitt dádýr, kið, fugl eða héra og allir í fjölskyldunni verða hamingjusamir þangað til fæðan er búin í það skiptið. Svo er farið í veiðiferð á ný. Maðurinn skýtur lamb til að næra sig og drekkur vín og hefur alls kyns góðgæti með og verður ekki alltaf svo sérstaklega hamingjusamur. Þess vegna skýtur hann 1000 lömb í viðbót eða veiðir bátsfarm af fiski til að geta keypt jeppa og kostað ferð til Tælands. Hvar eru þá lögmál frumskógarins? Ég veit ekki. Ef einhver getur svarað vil ég gjarnan heyra svarið.


Kannski eru þetta þessi augnablik sem rómantíkin stendur yfir

 

Og kannski ver þetta ávöxturinn af því

Lýsandi stjarna í norðri

Í gær nefndi ég ferð upp í Dali árið 1996. Í dag var svo endursýnd sjónvarpsmessa frá Falun, bæ sem er jú í sænsku Dölunum þar sem við Valdís bjuggum í eitt og hálft ár. Eitt og hálft ár þar á undan bjuggum við í Svärdsjö (Sverdsjö) sem er eina 27 km norðnorðaustan við Falun. Svärdsjö er lítill indæll bær með um 1300 íbúa en Falun hefur hins vegar um 37000 íbúa. Falun og Svärdsjö tilheyra sama sveitarfélagi. Við Valdís vorum orðin vel kunnug Falun innan við fluttum þangað.

En svo þetta með messuna. Þegar við heyrðum Dalamálið sem fólkið í messunni talaði, þá var því ekki að neita að Dalirnir og Falun urðu afar nærri í stofunni hér heima. Þessi mállýska dró okkur, ég held okkur bæði, langleiðina upp í Falun. Falun var mér kær bær sem ég vildi aldrei yfirgefa. Ég vissi að útsýnið frá stofuglugganum okkar þar uppfrá var útsýni sem við fengjum aldrei aftur séð frá stofuglugganum okkar. Stöðuvatnið Runn með öllum sínum skógi vöxnu eyjum og annesjum, já, svoleiðis lagað finnst ekki hvar sem er í jarðríki. Það er fallegt útsýni á Sólvöllum, mjög falleg, en frá stofuglugganum okkar í Falun -ég fyllist bara helgidómi við að skrifa þetta.

Falun hafði líka þann stórkostlega eiginleika að þó að ég væri einhvers staðar einn á ferð þar fannst mér sem ég væri aldrei einn. Koparnáman í Falun er eitt ótrúlegt fyrirbæri. Vitað er að alla vega fyrir árið 900 var þegar farið að vinna kopar í þessari námu, jafnvel kringum árið 700. Fólkið þarna uppi er sérstakt. Um viðkvæmari mál segir það kannski ekki svo mikið en ef Dalafólkið lofar einhverju verður það loforð ekki svikið. Það sleit í hjartað í mér að þurfa að yfirgefa Falun. Ef ég segi alveg eins og er, þá hvarflaði stundum að mér að ég vildi ekki fá vinnu ef ekki upp í Dölum.

En svo var mér boðin vinna í Vornesi og atvinnuleysistryggingar stungu ávísun í umslag og fulltrúinn minn þar sagði að ef ég tæki þessari vinnu væri ávísunin mín. Hún mundi bara geyma hana þangað til hún vissi hvað ég gerði. Ef við vildum flytja nær þessari vinnu mundu tryggingarnar líka borga flutninginn. Svo fór ég að vinna í Vornesi og nokkru síðar fékk ég umslagið frá atvinnuleysistryggingunum og í því var ávísun að jafnvirði 100 000 kr íslenskar á þeim tíma. Það var góð upphæð. Ári síðar fluttum við til Örebro til að búa nær Vornesi og þá sendu atvinuleysistryggingarnar tvo menn á vörubíl til að flytja búslóðina til Örebro og við borguðum ekki krónu. En þrátt fyrir allt hélt Falun áfram að vera sem lýsandi stjarna í norðri og ljós þessarar stjörnu er gott ljós enn í dag.

Hún Susanna Hentze, þessi indæli vinnufélagi í Svartnesi í Dölunum, býr núna í íbúð sem er hinu megin við vegginn að íbúðinni sem við Valdís bjuggum í. Hefðum við búið áfram í þeirri íbúð gætum við hellt kaffi í bollan hjá henni Súsönnu bara svona yfir handriðið. Magnað ekki satt. Við erum alltaf velkomin til Súsönnu til að rifja upp minningar frá Falun og til að halda við sársaukanum eftir flutninginn þaðan. :)

Um tíma var ég draghaltur á tímabilinu sem við bjuggum í Falun. Eitt sinn þegar ég var á gönguferð varð ég svo slæmur að ég velti fyrir mér hvernig ég kæmist heim. Ég hallaði mér upp að tré til að hvíla mig. Ung kona sem gekk hjá stopaði og horfði á mig en ég sagði henni að það væri í lagi með mig. Svo kom maður og ég sagði honum áður en hann stoppaði að þetta væri í lagi. Þetta var Dalafólkið. Ég var þá kominn langleiðina heim og komst þangað að lokum. Þetta setti engan skugga á minningar mínar um stjörnuna í norðri.

Ég gæti skrifað mikið meira um þetta en læt þetta nægja en að lokum þetta: Ég kom upphaflega með lest til Falun um miðjan febrúar 1994, hræddur en ákveðinn í að gefa mig ekki. Þetta var einkennileg reynsla. Mér fannst sem ég væri kunnugur þarna. Runni og Bjarni Steingrímsson tóku á móti mér á járnbrautarstöðinni í Falun og eftir kaffi heima hjá þeim fóru þeir með mig upp í Svartnes. Einnig í Svartnesi fannst mér sem ég væri kunnugur þar. Og ég sem hafði gælt svo mikið og lengi við að koma upp skógi var nú mitt inn í skóginum. Ég get lofað ykkur öllum að upp í Dölum eru víðáttumiklir skógar.

Hér með ætla ég að fara fram til Valdísar og vera kannski svolítið skemmtilegur.


Þessi mynd er frá koparnámunni í Falun. Þessi yfirborðsmynd sem sýnir jú gríðarlegan gíg er aðeins brot af námunni, það mesta er neðanjarðar.

Þessi mynd er tekin frá vefmyndavél og sýnir fáeinar af þessum eyjum sem ég talaði um í blogginu. Ég hefði viljað finna betri mynd en ef ég ætla að taka tíma í það verð ég ekki skemmtilegur við Valdísi í kvöld.

Ég slapp

Mikið var gott að vera kominn heim frá vinnunni í dag. Klukkan var á þriðja tímanum þegar ég burstaði snjóinn af bílnum og lagði af stað heim. Það var öðru vísi að þessu sinni -og hvers vegna? Jú, vinnutímabili sem ég var ögn smeikur við var á enda. Nú sit ég hér við tölvuna og veit að ég get sofið hversu lengi sem ég vil í fyrramálið og þegar ég fer á fætur á morgun þarf ég ekki að hugsa um að það sé vinna aftur hinn daginn eða svo. Ja -þvílíkur munaður! Ég sagði í bloggi þann 29. ágúst: "Ég get það -en ég er ekki gríðarlega spenntur yfir því að gera það -en ég ætla samt að vinna næstum fulla vinnu síðustu fjóra mánuði ársins."

Og ég gerði það. Nú á nýársdag er þetta timabil liðið. Það var ýmislegt við þetta sem dró úr mér og gerði mig hikandi við ákvarðanatökuna. Ég segi stundum að ég finni mig ekki ári eldri en 35 ára, en þrátt fyrir það "veit" ég að það stenst ekki. Frá 1. september þegar þetta tímabil byrjaði og næstum því þangað til því lauk lagðist skammdegið yfir með einhverra mínútna hraða dag hvern. Miðað við síðastliðna tvo vetur gat ég reiknað með töluverðri ófærð og hálku. Á þessu tímabili er líka veiðitímabilið sem veldur því að elgir, dádýr og villisvín eru á mikilli hreyfingu. Ég gat stillt möguleikunum upp móti þeirri áhættu sem það hefur í för með sér að aka 80 km til og frá vinnu á sjötugasta aldursári. Það er engin tilviljun að Svíar segja mjög oft þegar lagt er í ferðalag; aktu varlega.

Það var í byrjun 1996 sem ég byrjaði að vinna fulla vinnu í Vornesi. Fyrsta árið bjuggum við í Falun og ég fór á milli um helgar, um  240 km leið. Það voru talsverðir kuldar þennan vetur. Eitt sinn þegar ég var að leggja af stað heim sagði hann Hans þáverandi vinnufélagi við mig að ég skyldi nú fara virkilega varlega þar sem fréttir hefðu verið sagðar í útvarpi um að mjög hált væri á vegum í Dölunum. Einnig að þar hefðu orðið alvarleg umferðarslys, meðal annars banaslys. Það var þegar ég lagði af stað í þetta skipti sem ég hugsaði um það í fullri alvöru að það væri alls ekki hættulaust að sækja vinnu langar leiðir.

Þegar ég nálgaðist suðurhluta Dalanna, á frekar mjóum vegi, mætti ég nokkrum vörubílum í röð og allir voru þeir með langa aftanívagna. Vegurinn var allur ísi lagður og ísagnir þeyttust undan þessari vörubílalest og lentu á framrúðunni hjá mér. Ég þorði ekki einu sinni að rétta fram fingurna til að setja rúðuþurrkurnar á vegna þess að ég var svo upptekinn við að halda mig á veginum, að halda jöfnum hraða og reyna að sjá hvítu strikin hægra megin á veginum. Þetta var nú sú ferðin sem reyndi mest á mig það árið.

Eitt sinn sátum við saman ég og hann Håkan, líka þáverandi vinnufélagi minn. Við töluðum einmitt um dýr á vegunum, þetta sem ég nefndi áðan. Hann sagðist hafa lent í því að keyra á nokkur dádýr og hann sagði ennfremur að enginn sem æki mikið kæmist undan því að keyra á dýr einhvern tíma á ævinni. Ég man svo vel að ég hugsaði þá að ég mundi ekki vilja lenda í því. En málið er bara það að þessi dýr eru allt í einu þarna við annað hvort framhornið á bílnum, hversu vel sem maður reynir að taka eftir þeim, og svo er um tvennt að ræða; það skeður eða skeður ekki. Þau hafa nokkrum sinnum verið við annað hvort framhornið hjá mér en ég hef alltaf sloppið.

Það voru margar svona pælingar sem ég gekk í gegnum áður en ég tók mína ákvörðun nú síðsumars. "Þú verður að ráða" sagði Valdís "en við verðum meira leið á hvort öðru ef þú verður alltaf heima" sagði hún ennfremur. Þyki hverjum það sem þykja vill en ég er líka sammála þessu. Ég sagði líka í blogginu mínu þann 29. ágúst: Ef ég vinn þessa fjóra mánuði get ég kannski stuðlað að því að "barn fái heim pabba eða mömmu, að kona fái heim manninn sinn, eða maður konuna sína". Svo var þessi vinna auðvitað góð fyrir fjárhag okkar eftir að hafa breytt Sólvöllum úr einföldum sumarbúatað í nútíma einbýlishús.

Og nú á nýársdag er þessu lokið. Það lætur kannski einkennilega að lesa það en mér finnst ég hafa verið betur í stakk búinn til þessarar vinnu á þessu tímabili en nokkru sinni fyrr. Ég hef oft verið þreyttur en ánægður með sjálfan mig. Ég hef verið of mikið að heiman miðað við aldur og það hefur verið gott að koma heim. Ég endurtek að það var alveg sérstaklega gott að koma heim í dag. Allar ferðir gengu slysalaust og það er mikill léttir. Ég slapp!

Ég hef hitt margt athyglisvert fólk og það virðast margir vera þakklátir yfir að hafa hitt mig. Ég reyndar veit það. Þegar ég ólst upp var sveitin mín afskekkt. Svo hitti ég hér fólk úr stærri borgum og bæjum, fólk sem gæti verið barnabörnin mín, og það fer vel á með okkur. Ég hitti læknirinn og rektorinn, kaupmanninn og listamanninn og það fer vel á með okkur. Ég er á því sviði ríkari en ég var áður. Það voru löng hlé á vinnu minni næstu fjörgur árin á undan og ég er viss um að það gerði að verkum að ég var betur í stakk búinn að vera í fullri vinnu núna en ég hef verið áður. Gömul reynsla hefur fengið tíma til að setjast að í mér og gera mig hæfari til starfsins.

Ég verð örugglega aldrei beðinn að vinna svona aftur en það er vel mögulegt að ég verði beðinn að vinna eitthvað. Að vinna svo sem fjóra eða sex daga í mánuði enn um sinn væri allt önnur saga. Ef maður á mínum aldri getur gert gagn er það bara af því góða. Svo getum við Valdís tekið marga stundina þar á milli og gert góða hluti. Við töluðum um það síðast í gær að við þyrftum að fara að koma okkur í kynni við eitthvað af félögum ellilífeyrisþega.

Áð á útiveitingastað í Stokkhólmi síðastliðið sumar þegar Valgerður var í heimsókn.



Konan sem hefur verið gift mér í 50 ár


Leitaðu félagi,
við veginn,
leitaðu langt handan við stjörnublikið.
En mundu að takmarkið sem þú leitar,
finnst einfaldlega innra með sjálfum þér.
JW
RSS 2.0